آیه ۸۴ | خونریزی و عهد شکنی یهود ۱

تفسیر سوره مبارکه بقره آیه ۸۴ جلسه ۱

حجت الاسلام و المسلمین حاج شیخ یدالله رضوانی

۱ جلسه تفسیر آیه هشتادو چهارم

بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحیمِ‏

 وَ إِذْ أَخَذْنا میثاقَ بَنی‏ إِسْرائیلَ لا تَعْبُدُونَ إِلاَّ اللَّهَ وَ بِالْوالِدَیْنِ إِحْساناً وَ ذِی الْقُرْبى‏ وَ الْیَتامى‏ وَ الْمَساکینِ وَ قُولُوا لِلنَّاسِ حُسْناً وَ أَقیمُوا الصَّلاهَ وَ آتُوا الزَّکاهَ ثُمَّ تَوَلَّیْتُمْ إِلاَّ قَلیلاً مِنْکُمْ وَ أَنْتُمْ مُعْرِضُونَ (۸۳) وَ إِذْ أَخَذْنا میثاقَکُمْ لا تَسْفِکُونَ دِماءَکُمْ وَ لا تُخْرِجُونَ أَنْفُسَکُمْ مِنْ دِیارِکُمْ ثُمَّ أَقْرَرْتُمْ وَ أَنْتُمْ تَشْهَدُونَ (۸۴)

به نام خداوند بخشنده بخشایشگر

 و [یاد کنید] زمانى که از بنى‏اسرائیل پیمان گرفتیم که جز خدا را نپرستید، و به پدر و مادر و خویشان ویتیمان ومستمندان نیکى کنید، و با مردم با خوش زبانى سخن گویید، و نماز را بر پا دارید، و زکات بپردازید، سپس همه شما جز اندکى [از پیمان خدا] روى گردانیدید؛ و شما [به طور عادت‏] روى گردان هستید. (۸۳)  و [یاد کنید] هنگامى که از شما پیمان گرفتیم که خون همدیگر را نریزید، و یکدیگر را از خانه‏هاى خود آواره نکنید، سپس [به پیمانتان‏] اقرار کردید و بر آن هم گواهى مى‏دهید. (۸۴)

[audio mp3="https://trezvan.ir/wp-content/uploads/2023/04/1400-03-23-ayeh84-01.mp3"][/audio]

تفسیر سوره مبارکه بقره – آیه ۸۴

حجت الاسلام و المسلمین حاج شیخ یدالله رضوانی

«أَعُوذُ بِاللَّهِ السَّمِیعِ الْعَلِیمِ مِنَ الشَّیْطَانِ اللَّعینِ الرَّجِیمِ بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحیم‏ الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعالَمینَ وَ صَلَّی اللهُ عَلَی سَیِّدِنَا مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ الطَّاهِرینَ وَ اللَّعنَهُ الدَّائِمَهُ عَلَی أعْدائِهِمْ مِنَ الآنِ إلِی قِیامِ یَومِ الدِّینِ».

بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحیمِ‏

 وَ إِذْ أَخَذْنا میثاقَ بَنی‏ إِسْرائیلَ لا تَعْبُدُونَ إِلاَّ اللَّهَ وَ بِالْوالِدَیْنِ إِحْساناً وَ ذِی الْقُرْبى‏ وَ الْیَتامى‏ وَ الْمَساکینِ وَ قُولُوا لِلنَّاسِ حُسْناً وَ أَقیمُوا الصَّلاهَ وَ آتُوا الزَّکاهَ ثُمَّ تَوَلَّیْتُمْ إِلاَّ قَلیلاً مِنْکُمْ وَ أَنْتُمْ مُعْرِضُونَ (۸۳) وَ إِذْ أَخَذْنا میثاقَکُمْ لا تَسْفِکُونَ دِماءَکُمْ وَ لا تُخْرِجُونَ أَنْفُسَکُمْ مِنْ دِیارِکُمْ ثُمَّ أَقْرَرْتُمْ وَ أَنْتُمْ تَشْهَدُونَ (۸۴)

به نام خداوند بخشنده بخشایشگر

 و [یاد کنید] زمانى که از بنى‏اسرائیل پیمان گرفتیم که جز خدا را نپرستید، و به پدر و مادر و خویشان ویتیمان ومستمندان نیکى کنید، و با مردم با خوش زبانى سخن گویید، و نماز را بر پا دارید، و زکات بپردازید، سپس همه شما جز اندکى [از پیمان خدا] روى گردانیدید؛ و شما [به طور عادت‏] روى گردان هستید. (۸۳)  و [یاد کنید] هنگامى که از شما پیمان گرفتیم که خون همدیگر را نریزید، و یکدیگر را از خانه‏هاى خود آواره نکنید، سپس [به پیمانتان‏] اقرار کردید و بر آن هم گواهى مى‏دهید. (۸۴)

وَ إِذْ أَخَذْنا مِیثاقَکُمْ لا تَسْفِکُونَ دِماءَکُمْ وَ لا تُخْرِجُونَ أَنْفُسَکُمْ مِنْ دِیارِکُمْ ثُمَّ أَقْرَرْتُمْ وَ أَنْتُمْ تَشْهَدُونَ‌ (۱)

نماز و زکات در ادیان دیگر

در ذیل آیه ۸۳ سوره بقره «وَأَقِیمُوا الصَّلَاهَ وَآتُوا الزَّکَاهَ »۲را گفته است اما یک نکته در این آیه باقی مانده است و آن این است که در تمام شرایع توحیدی بحث اقامه نماز و بحث زکات و پرداخت آن وجود داشته یا حتی درباره صوم هم صحبت شده، پس مختص به اسلام نیست .

صلاه در معنای حقیقی ارکان مخصوص

لذا ما از همینجا نکته مذکور را بعنوان شاهد و دلیل می‌گیریم بر اینکه حقیقت شرعیه درباره کلمه صلاه معنا ندارد‌ زیرا از زمان آدم ابوالبشر تاکنون نماز برپا داشته می‌شده و توسط گذشتگان اقامه می‌شده است و از همان زمان تا کنون کلمه صلاه جزو ارکان اصلیه بوده و اگر کسی گفت که این یک اشتراک لفظی است، بگوید اما آنچه که مسلم است این است که کلمه صلاه در معنای حقیقی ارکان مخصوص به کار رفته است.

کیفیت اقامه نماز در ادیان و اسلام

اکنون ارکان خاصه صلاه حضرت آدم ابوالبشر مسلما غیر از حضرت ابراهیم (ع) است، نمازی که ابراهیم می‌خوانده با نمازی که پیامبر اقامه می‌کرد، تفاوت داشت ، ممکن است که کیفیت انجام این عمل در دوران مختلف، متفاوت باشد ولی از جهت اینکه همین ارکانی که به عنوان صلاه و چیزهایی که موضوع له کلمه صلاه قرار دادند، بوده لذا حقیقت شرعیه را آن آیه‌ای که در سوره مبارکه بقره آیه سوم بود که می‌فرمود «یقیمون الصلاه»۳ آنجا درباره کلمه صلاه صحبت کردیم.

منتفی بودن بحث حقیقت شرعیه

قبلا عرض کردیم که بحث حقیقت شرعیه از اصل منتفی است چون بحثی روی آن نداریم، چیزی که مسلم است آن است که صلاه بر وضع حقیقی خود وضع شده و حقیقت در معنای ارکان مخصوصه لذا این بحث نکته‌ای داشت که در اینجا به آن اشاره کردیم.

پرداخت زکات در ادیان مختلف

درباره زکات هم همینطور است منظور از زکات، همان زکاتی است که در نصاب می‌دهند و از جهت اطلاق آن نیز شامل چیزهای دیگری هم خواهد شد و در ادیان دیگر وجود داشته و در دین مبین اسلام نیز به آن سفارش شده است. لذا اینجا چیزی که وجود دارد این است که این آیات برای قوم بنی‌اسرائیل نازل شده، وقتی آیه درباره بنی‌اسرائیل صحبت می‌کند یعنی موضوع بحث همین قوم هستند؛ امر«وَأَقِیمُوا الصَّلَاهَ وَآتُوا الزَّکَاهَ »۴ مربوط به بنی‌اسراییل بوده است.

استدلال بر منتفی بودن حقیقت شرعیه

خداوند در ابتدای آیه می‌فرماید که شما به یاد بیاورید وقتی که میثاق بنی‌اسرائیل را از آن‌ها گرفتیم «و اذ اخذنا میثاق بنی‌اسرائیل»۵ بعد در اواخر آیه آمده که «وَأَقِیمُوا الصَّلَاهَ وَآتُوا الزَّکَاهَ »۶ این آیات و بسیاری از آیات قبلی درباره بنی‌اسرائیل نازل شده‌اند و بحث اقامه صلاه نیز مربوط به آن‌هاست منتهی آنچه ما از این آیه، آیات و استعمالات دیگر استفاده کردیم این است که چون این آیه مربوط به شرایع قبل اسلام بوده و کلمه صلاه در آن وجود دارد و اقامه صلاه را در آن فرموده‌اند، پس این حقیقت داشته و ارکان مخصوصه یک موضوع له واقعی به شمار می‌رود و بحث حقیقت شرعیه کلا و راسه در بحث ما نحن منتفی خواهد بود.

صلاه به معنای دعا یا درخواست

اگر کلمه صلاه را در نقش درخواست از خدا به حساب بیاوریم باز مشکلی نخواهد داشت و نیز این کلمه در معنای ارتباط نیز به کار می‌رود یعنی اگر کلمه صلاه را که در ارکان مخصوص قرار دارد با معنای دعا، معنی کنیم همان کلمه‌ای که به معنای دعاست، چون کسانی که قائل به حقیقت به شرعیه بودند گفتند که موضوع له نماز، دعاست و بعد استعمالش را در ارکان مخصوصه غیرحقیقی دانستند درحالی‌که ما می‌گوییم این استعمال حقیقی است، گرچه کلمه صلاه با کلمه دعا در ارتباط خواهد بود. ارکان مخصوصه در حکم یکی از مصادیق دعا و داعی الله شدن هستند که البته در جایگاه خودش یعنی مباحث اصول و برخی از مباحث کلامی جایگاه خودش را دارد ولی در همین حد کفایت می‌کند.

مفاد میثاق  بنی‌اسرائیل

وَ إِذْ أَخَذْنا مِیثاقَکُمْ لا تَسْفِکُونَ دِماءَکُمْ ۷ و به یاد بیاورید زمانی که از شما پیمان گرفتیم و از شما میثاق اخذ کردیم که سفک دما اتفاق نیفتد. یکی از مفاد آن قرارداد این بوده است که خونی ریخته نشود سفک یعنی خونریزی«وَ لا تُخْرِجُونَ أَنْفُسَکُمْ مِنْ دِیارِکُمْ ثُمَّ أَقْرَرْتُمْ وَ أَنْتُمْ تَشْهَدُونَ‌ »۸یکدیگر را به ولایت‌های غریب تبعید نکنید، الان هم همین کار را می‌کنند یعنی از زمانی که فهمیدیم تا فی زماننا هذا این اتفاق وجود داشته. اکنون مردم همین کار را می‌کنند یعمی خون فردی را می‌ریزند و برخی اوقات نیز کاری می‌کنند که شخص، وطن خود را ترک کند.

عملکرد صهیونیست در دنیای کنونی

در برخی از کشورها همین مسئله اتفاق می‌‌افتد یعنی زمانی که داعش را راه‌اندازی می‌کنند، مسلم بدانید که یهودی‌ها و صهیونیست‌ها مرتکب این کار شدند ،مصداق اکبر مطالبی که در قرآن گفته شده هم‌اکنون در حال رخ دادن است؛ منتهی هنوز قدرت این را ندارند که کل دنیا را در دست بگیرند و دین اسلام را از صحنه روزگار برچینند و نمی‌توانند این کار را بکنند.

دشمن صهیونیست با اسلام

مسلم بدانید امکان چنین چیزی وجود ندارد ولی صهیونیست از تلاش کردن دست برنمی‌دارند چون این‌ها قسم خورده اند و دشمنانی هستند که به قول معروف شمشیر را از رو بسته‌اند هیچ ترسی هم ندارند و خیلی راحت در سازمان ملل علیه اسلام و مسلمین سخنرانی می‌کنند و در زمینه‌های عملیاتی نیز فعالیت می‌کنند و از هیچ کسی ترس و واهمه‌ای ندارند.

تحریک ملل اسلامی توسط صهیونیست

اسرائیل یک کشوری است که اصلا از لحاظ کمیت قابل توجه نیست اما می‌بینید که از نظر سلاح‌های هسته‌ای خیلی مجهز است و آمریکا و برخی از کشورهای دیگر نیز از او پشتیبانی می‌کنند. کسانی که با صهیونیست کار می‌کنند تکلیفشان معلوم است اما برخی از آن‌ها نیز فریب خورده‌اند خصوصا برخی از کشورهای اسلامی که فریب می‌خورند لذا به عربستانی ها می‌گویند که اگر مجهز به فلان اسلحه‌ها نشوید ممکن است با ایران درگیر شوید پس به عربستان در ازای مقداری پول، تجهیزات و اسلحه‌های نظامی می‌دهند و آن‌ها را علیه اسلام تحریک می‌کنند.

بررسی اهداف داعش و وهابیت

کسانی که جزو داعش شدند چه کسانی بودند؟ برخی از افراد ساده و زودباور را از کشورهای متعددی جمع کردند و در سرهای ان‌ها یک سری موهومات را ایجاد کردند و آن‌ها را با مسلمانان درگیر نمودند و این گروه‌ها به طورکامل علیه اسلام تجهیز می‌شوند، به طور مثال شما وضع وهابیت را مشاهده کنید و بررسی کنید که از ده ها سال پیش که آمدند و فرقه وهابیت را تأسیس کردند، بنا را بر براندازی اسلام گذاشتند؛ درحقیقت مبنای کار آن‌ها این بود که کعبه، خانه پیامبر و تمام اماکن مقدس را به دست خود مسلمانان نابود کنند.

وهابیت و تخریب بقیع

وهابی‌ها در ابتدا بحث بقیع را مطرح کردند کلمه بقیع که صفت مشبهه است به مکانی اشاره می‌کند که پر از بقعه است، آن‌ها آمدند تمام بقعه‌های بقیع را خراب کردند منتهی این موقعیت را برای خودشان ایجاد نکردند که قبر پیامبر را نیز خراب کنند یا کعبه را صاف کنند این‌ها در یک موقعیت مناسب به هیچ کس رحم نمی‌کنند.

لزوم دفاع از مسلمین

وهابیت تاکنون توان انجام کارهای بیشتری را نداشتند بنابراین باید مواظب باشیم و فکر نکنیم که اگر نظام جمهوری اسلامی و رهبری یک سری دفاعیات را برای مسلمان دیگر در کشورهای مختلف تشکیل داده‌اند و از آن‌ها پشتیبانی می‌کنند، آن‌ها عقب می‌نشینند، فکر نکنید که این کارها از روی هوس انجام می‌شود چرا که مخارج صرف شده نمی‌تواند از روی هوس باشد.

تقویت جبهه مقاومت توسط ایران

اینکه کشور ایران قصد دارد جبهه مقاومت را در لبنان، سوریه و عراق تقویت کند این‌ها را فکر نکنید که بدون دلیل انجام می‌شود اگر آن‌ها بتوانند حرکت کنند و نیرو داشته باشند بدانید که از مرزهای ما عبور می کنند لذا من از همینجا یک استفاده‌ای می‌کنم و یک نکته‌ای را می‌گویم که تمام آنچه که در دنیا مسلم است، این است که علیه اسلام و توحید هستند و هم‌اکنون پرچم یگانه اسلام فقط در جمهوری اسلامی وجود دارد، نه اینکه فکر کنید اسلام و جمهوری اسلامی به نحو احسنت وظایف خود را انجام داده‌اند خیر بلکه ضعف‌هایی ایجاد شده است.

درخشش علم اسلام در جمهوری اسلامی

البته در زمان پیامبر نیز همین گونه بود با وجود پیامبر برخی از افراد پیامبر گونه عمل نمی‌کردند حتی بعضی از نزدیکان پیامبر مانند صحابی ایشان استقلال می‌جستند و خطا و اشکال داشتند اما آنچه که اهمیت داشت علم اسلام بود که این علم و نشانه باید درخشش داشته باشد،الان فقط در جمهوری اسلامی اینگونه است در کشورهای دیگر مانند عربستان با وجود حرمینی که در آنجا است، متاسفانه مرعوب آمریکا و صهیونیست‌ها شده‌اند لذا باید مواظب باشیم که همین را هم از دست ندهیم.

ارکان نظام کشوری ایران

ما در نظام کشوری خود دو رکن داریم یکی جمهوریت و دیگری اسلامیت که اگر جمهوریت گرفته شود اسلام به خودی خود از بین خواهد رفت لذا باید به جمهوریت اهمیت داده شود یعنی اینکه امام فرمود فقط جمهوری اسلامی نه یک کلمه کم و نه یک کلمه زیاد این‌ها همه سخنان حکیمانه‌ای و حساب شده‌ای بوده و بی حساب نبوده است.

وظیفه طلاب در ترغیب مردم

همه ما وظیفه داریم که مردم را به حضور در نظام ترغیب کنیم، حضور آن‌ها همان رای‌هایی است که باید بدهند نگویید چه دلیلی دارد؟ همه ما باید رای بدهیم، لذا هر یک از ما نسبت به اطرافیان خودمان مسئول هستیم که مردم را ترغیب کنیم تا در نظام حضور داشته باشند.

درخشش روحانیت در ریاست جمهوری

نکته دوم این مسئله آن است که از اولین رئیس دولت که بازرگان بود تا حالا بازم روحانیون بهتر عمل کردند، کسانی که لباس شخصی بودند خرابکاری کردند یک رجایی آمد آن هم دو ماه خدمت کرد وی توانست اندکی خدمت کند اما به جایی نرسید لذا  دولت‌های آخوندی بهتر عمل می‌کردند و هنگام اشتباه کردن در مقابل رهبری سربه‌زیر بودند و گستاخی نکردند.

محوریت جمهوری اسلامی

 این مطلب مهم است که محوریت جمهوری اسلامی حفظ آن بوده و محوریت حفظ نظام هم رهبری است ، در ابتدا امام بود و الان مقام معظم رهبری محور را حفظ می‌کند که اگر این محور حفظ نشود، همه چیز بهم خواهد خورد اما اگر محوریت حفظ شد همه متحد هستیم همه در قدرت هستیم و دشمن نمی‌تواند با ما مبارزه کند، کما اینکه الان در دنیا ما به عنوان یک ابرقدرت حساب می‌شویم.

محوریت و ایستادگی رهبری

موشک‌هایی که بعد از موضوع شهادت سردار به قرارگاه آمریکایی‌ها در عراق شلیک شد، آمریکا هیچ غلطی نکرد ، آنجایی که در خلیج فارس همه سربازانش دستگیر شدند هیچ کاری نتوانست بکند چرا که اینجا قوا در دست رهبری قرار دارد و او محکم ایستاده است و این مشکلات درنهایت حل می‌شوند با وجود ناتوانی‌ها و ضعف‌هایی که در مدیریت کشور رخ می‌دهد ،بدانید که املای نانوشته غلط ندارد، کسی املا ننویسد در صفحه سفید کلمه غلطی مشاهده نخواهد شد اما آیا به آن نمره‌ای تعلق می‌گیرد؟ خیر هیچ نمره‌ای ندارد. اگر نامه نوشتید به اندازه حجم نوشته‌های خود غلط‌های املایی بیشتری خواهید داشت.

اهمیت جمهوریت و اسلامیت

مردم در زمینه‌های مختلف مانند مرزهای اقتصادی و علمی و سایر زمینه‌ها پیشرفت کرده‌اند ، بدانید که دشمن هر روز با تمام قوای خود در مقابل ما ایستادگی می‌کند  و در ابتدا جمهوریت را از ما می‌گیرد، در صورت حذف جمهوریت نیز موضوعیتی برای اسلامیت وجود نخواهد داشت.

خانه‌نشین شدن امیرالمومنین (ع)

از زمان امیرالمومنین وضع به‌گونه‌ای بوده که وقتی مردم را از ایشان گرفتند، ایشان خانه‌نشین شدند و در توصیه‌های پیامبر به امیرالمومنین آمده که اگر مردم به دنبال تو نیامدند در خانه بنشین لذا الان هم به همین صورت است .

برخورد همراه با متانت

 باید مراقب بود که مردم از دولت گرفته نشوند و در این موضوع ما طلبه‌ها بیشتر تحت فشار هستیم، از نظر اقتصادی در مضیقه‌ایم و در جامعه هم مورد ناسزای دیگران واقع می‌شویم اما این را بدانید که ما باید با متانت برخورد کنیم و به‌گونه‌ای رفتار کنیم که حضور مردم حفظ گردد.

انعطاف مردم نسبت به روحانیت

اگر توجه داشته باشید زمانی که بین کاندیداتورها یک روحانی باشد مردم نسبت به او بیشتر انعطاف دارند، با اینکه مشکلات زیادی دارند و نسبت به حکومت آخوندی معترض هستند،به زعم آن‌ها همه چیز تقصیر ما طلاب است درحالی‌که حق نیست اما چنین چیزی در جامعه وجود دارد و با این حال بازهم دیده می‌شود که انعطاف مردم نسبت به روحانیت بیشتر است.

لزوم وجود روحانیت در امور کشوری

البته من اعتقاد دارم که اگر یک فرد مدیر غیر روحانی مسئولیت قوه مجریه را برعهده می‌گرفت بهتر بود چون در معرض دید مستقیم قرار گرفتن روحانیت و لزوم جوابگو بودن فرد روحانی ممکن است شان روحانیت را کاهش دهد، البته چاره‌ای نیست همان‌گونه حضرت امام در هنگام شهادت رجایی فرمود که چاره ای نیست و روحانیت باید در کار حضور داشته باشند بنابراین در آن زمان مقام معظم رهبری را بعنوان رئیس جمهور انتخاب کردند لذا با وجود همه این کاستی‌ها مردم به روحانیون بیشتر اعتماد می‌کنند.

وظیفه تشویق حضور در انتخابات

همه ما موظفیم در این موقعیت انتخابات همه را تشویق کنیم که حضور داشته باشند و رای بدهند ، این حضور در وهله اول دشمن شکن خواهد بود؛ حضور اکثریت مردم در انتخابات یعنی قدرت‌نمایی جمهوریت ایران و هرچه بتوانیم در مسیر اسلام جلو برویم می‌توانیم روزبه‌روز آن را به طور نسبی گسترش دهیم.

طریقه تشویق مردم برای انتخابات

ولی همه ما مسئولیم به عنوان یک رسانه، کسی که مسجد دارد، روحانی محله یا کسی که روحانی خانواده خودش است، مردم را ترغیب کنیم و از مسئولیت ناپذیری بپرهیزیم ، انشاالله که خداوند کمک کند که این حکومت که با ریشه خون شهدا رشد کرده، خون شهدای روحانی در درجه اول و بعد خون شهدای مخلص و ایثارگری مقدس که از توده در جنگ هشت ساله و قبل و بعد آن در جاهای مختلف جانفشانی نموده و آن را حفظ کردند، رشد نماید.

مسئولیت ما در مقابل شهداء

ما در مقابل شهدا مسئولیم و در روز قیامت ممکن است جوابی برای آن‌ها نداشته باشیم پس باید مواظب باشیم ، فکر نکنید که چون درگیری مالی یا مشکلات اقتصادی دارید، برای حفظ نظام استفاده از کلمه به من چه کارساز خواهد بود. گفتن به من چه فایده‌ای که ندارد هیچ بلکه باعث سنگینی مسئولیت‌های شما خواهد شد. باید گفته شود، دفاع کنیم و حفظ کنیم که اگر حفظ نکردیم مسئولیم. انشاالله خداوند همانطور که امام در مقاطع مختلف جنگی مانند فتح خرمشهر که فرمود خرمشهر را خدا آزاد کرد، این نظام حفظ شود. البته با وجود قدرت نظامی و اسلحه‌هایی که لشکر صدام برای جنگ خرمشهر داشت نتوانست در برابر چند بسیجی کلاش به دست مقاومت کند.

خواست خدا برای پیروزی ایران

نمونه‌هایی که بخواهم از جنگ برای شما تعریف کنم زیادند چرا که خودم در جنگ حضور داشتم و متوجه می‌شدم که خدا می‌خواهد ما در جنگ پیروز شویم و الا نمونه بارز آن، این شیمیایی‌ها هستند ، مواد شیمیایی که در زمان جنگ علیه ما استعمال می‌شد، وقتی در یکی از محورهای جنگ این‌ها را شلیک می‌کردند، کافی بود که کل زندگان آن قسمت را شهید کند ولی خدا نمی‌خواست.

نقش نیروی توحید در ایستادگی رزمندگان

آن زمان ما اسلحه نداشتیم که مقابله کنیم، آن زمان ما سلاح شیمیایی نداشتیم کسی هم به ما نمی‌داد ، سلاح غیر شیمیایی هم به ما نمی‌دادند چه برسد به سلاح شیمیایی ولی جوانان ما ایستادند و جان خودشان را گذاشتند حال اگر موقعیتش باشد من خاطراتی که خودم از جانفشانی بچه‌ها دیدم را نقل خواهم نمود که بدون مهمات، اسلحه و امکانات جنگی، جنگ توسط رزمندگان اداره می‌شد فقط با یک کلمه که آن هم توحید بود و اعتقاد به خدا و این باعث می‌شد که حرکت بکنند و از چیزی نترسند.

منابع  

۱_ سوره مبارکه بقره آیه ۸۴

۲_سوره مبارکه بقره آیه ۸۳

۳_سوره مبارکه بقره آیه ۳

۴_سوره مبارکه بقره آیه ۸۳

۵_ سوره مبارکه بقره آیه ۸۳

۶_ سوره مبارکه بقره آیه ۸۳

۷ سوره مبارکه بقره آیه ۸۴

۸_ سوره مبارکه بقره آیه ۸۴