تجزیه آیه هفدهم سوره بقره

تجزیه آیه هفدهم  سوره بقره

 

« مَثَلُهُمْ کَمَثَلِ الَّذِی اسْتَوْقَدَ ناراً فَلَمَّا أَضاءَتْ ما حَوْلَهُ ذَهَبَ اللَّهُ بِنُورِهِمْ وَ تَرَکَهُمْ فی‏ ظُلُماتٍ لا یُبْصِرُونَ (۱۷) »

« مثلشان، مثل آن کسانی است که آتشی افروختند، چون پیرامونش را روشن ، ساخت، خدا روشنایی از آنان باز گرفت و نابینا در تاریکی رهایشان کرد.»

مَثَلُ

تجزیه: اسم ثلاثی مجرد، از ماده مثل، سالم، منصرف، متصرف، جامد، برای مفرد، مذکر و مؤنث، جمعش امثال، معرب، معرفه به اضافه

 

هُمْ

تجزیه: ضمیر متصل به هر سه قسم کلمه، برای جمع مذکر غایب، معرفه، مبنی

 

کَ           

تجزیه: حرف جر، مبنی، عامل، مختصّ به اسم

 

مَثَلِ

تجزیه: اسم ثلاثی مجرد، از ماده مثل، سالم، متصرف، متصرّف، جامد، برای مفرد مذکر و مؤنث، جمعش امثال، معرب، معرفه به اضافه

 

الَّذِی

تجزیه: موصول اسمی، برای مفرد مذکر غایب، معرفه، جامد، غیرمتصرّف، مبنی

 

اسْتَوْقَدَ                                               

تجزیه: فعل ماضی، صیغه مفرد مذکر غایب، ثلاثی مزید، از باب استفعال، از ماده وقد، معتل، مثال واوی، متعدّی، معلوم، مبنی، متصرّف

 

ناراً    

تجزیه: اسم ثلاثی مجرّد، از ماده نور، اجوف واوی، منصرف، متصرّف، جامد، مفرد، مذکر مجازی، معرب، نکره [الف آن منقلب از واو است، واو به خاطر فتحه ما قبل به الف تبدیل شده]

 

فَ        

تجزیه: حرف عطف، مبنی، غیرعامل

 

لَمَّا

تجزیه: از حروف جازمه، شرطیه، وجودیه، زمانیه، مبنی، عامل

 

أَضاءَتْ          

تجزیه: فعل ماضی، صیغه مؤنث غایب، ثلاثی مزید، از باب افعال، از ماده ضوءَ، ناسالم، اجوف واوی، مهموز اللام، متعدّی، معلوم، مبنی، متصرّف، [«الف» اَضَاءَ منقلب از واو است چون در اصل اَضوَءَ بوده است]

 

مَا

تجزیه: موصول اسمی، مبنی، جامد، غیرعامل، غیرمتصرّف

 

حَوْلَ           

تجزیه: اسم ثلاثی مجرد، ظرف مکان، جمعش احوال، از ماده حول، اجوف واوی، منصرف، متصرف، جامد، معرفه به اضافه، مفرد، مذکر مجازی، معرب

 

هُ

تجزیه: ضمیر متصل به هر سه قسم کلمه، برای مفرد مذکر عایب، مبنی، معرفه

 

ذَهَبَ           

تجزیه: فعل ماضی، صیغه مفرد مذکر غایب، ثلاثی مجرد، از ماده ذهب، سالم، لازم، معلوم، مبنی، متصرّف

 

اللَّهُ                         

تجزیه: علم است برای ذات باری تعالی، به عقیده اکثر صرفیون جامد و به عقیده بعضی مشتق است، مفرد مذکر مجازی، منصرف، معرفه، معرب، غیر متصرّف، در اصل (ال اله) بوده و به معنای اسم مفعول یعنی معبود، الف و لام آن زایده لازمه به منظور تفخیم و تعظیم، (اِله) اسم ثلاثی مزید بر وزن فِعال، از ماده (أله) یا (وله) بنابر قول اول مهموز الف، و بنابر قول دوم مثال واوی

 

بِ 

تجزیه: حرف جر، مبنی، عامل، مختص به اسم

 

نُورِ                              

تجزیه: اسم ثلاثی مجرد، از ماده نور، اجوف واوی، جمعش انوار، منصرف، متصرّف، جامد، مفرد مذکر مجازی، معرب، معرفه به اضافه

 

 

هِمْ

تجزیه: ضمیر متصل به هر سه قسم کلمه، برای جمع مذکر غایب، مبنی، معرفه

 

وَ                            ‏

تجزیه: حرف عطف، مبنی، غیرعامل

 

تَرَکَ                       

تجزیه: فعل ماضی، صیغه مفرد مذکر غایب، ثلاثی مجرد، از ماده ترک، سالم، متعدی، معلوم، مبنی، متصرّف

 

هُمْ

تجزیه: ضمیر متصل به هر سه قسم کلمه، برای جمع مذکر غایب، مبنی، معرفه

 

فِی‏                       

تجزیه: حرف جر، مبنی، عامل، مختصّ به اسم

 

ظُلُماتٍ             

تجزیه: اسم ثلاثی مزید، جمع مؤنث سالم، مفردش ظلمة، از ماده ظلم، سالم، منصرف، متصرّف، جامد، معرب، نکره

 

لَا

تجزیه: حرف نفی، مبنی، غیرعامل

 

یُبْصِرُونَ

تجزیه: فعل مضارع، صیغه جمع مذکر غایب، ثلاثی مزید، از باب افعال، از ماده بصر، سالم، متعدّی، معلوم، معرب، متصرّف