ترکیب آیه پنجم سوره بقره

ترکیب آیه پنجم سوره بقره

 

« أُولئِکَ عَلى‏ هُدىً مِنْ رَبِّهِمْ وَ أُولئِکَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ (۵)»

« آنان از لطف پروردگار خویش به راه راستند و آنها رستگارانند».

اولئک:

ترکیب: اسم اشاره، لفظاً مبنی و محلاً مرفوع، مبتدا

 

عَلی:

ترکیب: حرف جر، مبنی بر سکون، محلی از اعراب ندارد.

 

هُدًی:

ترکیب: اسم مجرور به حرف جر علی، علامت جر: کسره مقدّر

 

مِن:
ترکیب: حرف جر، مبنی بر سکون، محلی از اعراب ندارد.

 

رَبِّ:

ترکیب: اسم مجرور به حرف جر مّن، علامت جر: کسره ظاهری
مّن رَبّ: جار و مجرور، متعلق به عامل مقدَّر

 

هِم:
ترکیب: ضمیر متصل، مبنی بر سکون و محلاً مجرور، مضافٌ الیه

 

وَ:

ترکیب: حرف عطف، مبنی بر فتح، محلی از اعراب ندارد.

 

اولئکَ:

ترکیب: اسم اشاره، لفظاً مبنی و محلاً مرفوع، مبتدا

 

هُم:

ترکیب: ضمیر فصل یاعماد، مبنی بر سکون، محلی از اعراب ندارد. بعضی می گویند اسم است و محلی از اعراب دارد و در اعراب آن سه قول است: ١) تابع اسم ماقبل ٢) تابع اسم مابعد ٣) ازحیث محل مستقل است و تابع ماقبل و مابعد نیست و همیشه مرفوع است چون مبتدا است و مابعدش خبر آن می باشد.

المُفلِحون:

ترکیب: خبر برای مبتدا و مرفوع به واو

 

جملات این آیه:

١- عـَلـَی هـُـدًی: شبه جمله همراه با متعلق  خبر برای اولئک و محلا مرفوع

٢- مـِن رَبّهـِم: جمله وصفیه برای هــُدًی و محلا مرفوع

٣- هـُمُ المُفلـِحـُون: ٢ احتمال وجود دارد:  ١) جمله اسمیه خبر برای اولئکَ باشد و محلا مرفوع  ٢) و احتمال هم دارد که هـُم ضمیر فصل و عماد باشد و فقط مـَفلـِحـُون خبر برای اولئک باشد و محلا مرفوع

٤- اولئک علی... جمله مستانفه محلی از اعراب ندارد.