شرح واژه های قرآنی . حجّ

تفسیر سوره مبارکه بقره – آیه ۳۵

 

 

 

کلید واژه: حجّ

به نام خدا

سلام

امروز میخواهیم راجع به ریشه حَجَجَ و مشتقات ان صحبت کنیم

و کلید واژه ما عبارتست از : حج

اصل معناى این ریشه قصدکردن می باشد و منظوراز حجّ در شریعت ،قصدِ خانه خداکردن، میباشد. حُجّت ،به معناى قصدشده و مقصود هست و دلیلی است که مقصود را روشن میکند. حجت،اگردرموردجبهه حق بکاررودبه معناى دلیل قاطع یابرهان بوده واگردرموردِ جبهه باطل بکاررودبه معناى دلیل بى اساس، بگومگوى بیحاصل وستیزه وجدل میباشدچراکه باطل،دلیل روشنی نداردتاحجت، به معناى واقعى باشد. مُحاجّه کردن نیزبه بحث وجدل کردن براى اثباتِ قصدومُدّعاگفته میشود. یکى ازمشتقاتِ این ریشه،به معناى سال نیزبکاررفته است چون حج ،یکباردرسال انجام میشودبنابراین میتواندملاک ِ زمان باشدمثلِ اصطلاحى که درزبان فارسى هم بکارمیرود مثلامیگوییم: سى بهارازعمرش راسپرى کرده است یاسی نوروزرادیده است. وحالامیپردازیم به مشتقات مختلف:

حَجَّ:قصدکردن،قصدکردنِ خانه خدا(فعل) مثال:فَمَنْ حَجَّ الْبَیْتَ أَوِاعْتَمَرَ:هرکه قصدخانه خداکندیاعمره بجای اورد.

حَجّْ: حجّ(اسم) مثال:اَلْحَجُّ اَشْهُرٌ مَعْلُوماتٌ فَمَنْ فَرَضَ فیهِنَّ الْحَجَّ فَلارَفَثَ وَلافُسُوقَ وَلاجِدالَ فِی الْحَجِّ:حج ،درماههای معینی است پس هرکه دراین ماههافریضه حج رااداکند(بداندکه)امیزش جنسی وگناه وجدال درحج روانیست.

حِجّْ:حج کردن(مصدر) مثال:وَلِلّهِ عَلَی النّاسِ حِجُّ الْبَیْتِ مَنِ اسْتَطاعَ اِلَیْهِ سَبیلاً:وبرای خدا برعهده مردم است (برمردم واجب است)قصدخانه خداکردن هرکه توانایی این راه را داشته باشد.

حاجّْ:قصدکننده،قاصدیازائرِخانه خدا(اسم فاعلی)>>>جمعِ ان میشود:حُجّاج

حَجّاج:بسیارحج کننده،بسیارحجّت اورنده

مُحاجّون:کسانیکه ستیزه وجدل میکنند.

حاجَّ:مجادله کردن ودلیل اوردن براى اثباتِ قصدِخود،چون وچراکردن مثال:وَحاجَّهُ قَوْمُهُ قَالَ أَتُحاجُّونِیّ فِی الّلهِ:قومِ اوبااومجادله کردندگفت ایادرباره خدابامن مجادله وستیزمی کنید

حِجَّه:سال ،جمعِ ان میشود:حِجَجْ مثال:عَلَی اَنْ تَأْجُرَنی ثَمانِىَ حِجَجٌ:به شرط انکه هشت سال برای من کارکنی.

حُجَّه:دلیل،برهان،سند،دلالتى روشنگر،بحث وجدل>>>جمعِ ان میشود:حُجَجْ مثال:فَلِلّهِ الْحُجَّهُ الٌبالِغَهُ:براى خدابرهان ودلیل رساوروشن هست. مثال:لاحُجَّهَ بَیْنَناوَبَیْنَکُمْ:هیچ بحث وجدلى (خصومتى)بین ماوشمانیست. مثال:لِئَلّایَکونَ لِلنّاسِ عَلَیْکُمْ حُجَّهٌ:تامردم دلیلى برضدشمانداشته باشند.

 

1. ریشه "حج":

   • حج: قصد کردن برای خانه خدا
   • حُجّت: دلیل و مقصود
   • حُجّت در جبهه حق: دلیل قاطع و برهان
   • حُجّت در جبهه باطل: دلیل بی‌اساس، بگومگو و ستیزه

2. رابطه با زمان:

   • مُحاجّه کردن: بحث و جدل برای اثبات قصد و مدعا
   • حج به معنای سال: به عنوان یک ملاک زمانی

3. مشتقات:

   • سال: به عنوان یک مشتق از ریشه "حج"، به معنای سال استفاده شده است.
   • • حجی: به معنای مربوط به حج و سفر حج
     • احتجاج: بان دلایل استدلال برای اثات یا ر چیزی
       -حجیج: استدلال برهان کدن

4. فاهی مرتبط باجّ در شرعت:
   -جّ الاسل: یکی ازکن‌هایسلام که شامل سفر به مکه و انجامبادات خاص در زمان خاص است

   • حجّ العمرة: سفر به مکه ونجام عبادات خاص در زمان دیگر غیر از زمان حجّ الاسلام

   • مفاهم دیگر:

     • حُجَةُ الإسْلاَمِ: دلیل قوی و قاب قبول در اسلام
     • حُجَةُْقُرْآِ: دلیل قوی و قابل قبول دررآن

   • تعابیر فارسی:

     • حُجت کشیدن: استدلال و بحث کردن برای نشان دادن قصد و مدعا
     • حجت شکستن: برهان و دلیل رقم نخوردن

پژوهش های تفسیری آیه 48 سوره مبارکه بقره

پژوهش های تفسیری آیه 48 سوره بقره

تفسیر رضوان . حوزه علمیه اصفهان

--------------------------------