إعجاز بلاغی آیه دوم سوره بقره

إعجاز بلاغی آیه دوم سوره بقره

نکات بلاغی:

در تعبیر «هدیً للمتقین» از فنون بلاغت فن مجاز مرسل به کار رفته است، برای اینکه به افرادی که استعداد ایمان و تقوی دارند و در پی رسیدن به حقیقت تقوی، اطلاق متقین درست است و متقی گفته می‌شود علاقه مجاز به اعتبار (مایُؤَؤّل) و (مایکون) و با نظر به آینده می‌باشد، پس متقین، یعنی افرادی که در پی تقوی می‌باشند، اگر چه فعلا تمامی شرایط آن را دارا نبوده و به آن صفت، متصف نیستند. به عبارت دیگر: متضمن مجاز عقلی است که هدایت را به قرآن نسبت داده و از قبیل اسناد به سبب است، چون راهنمایی حقیقی خداست.

 

 

البلاغة

1- التقدیم: فقد قدم (الریب) على الجار و المجرور لأنه أولى بالذکر و لم یقل سبحانه و تعالى (لا فیه ریب) على حد «لا فِیها غَوْلٌ» لأن تقدیم الجار و المجرور یشعر بما یبعد عن المراد و هو أن کتابا غیره فیه الریب کما قصد فی الآیة تفضیل خمر الجنة على خمور الدنیا بأنها لا تغتال العقول کما تغتالها فلیس فیها ما فی غیرها من العیب.

2- وضع المصدر «هدى» موضع الوصف المشتق الذی هو هاد و ذلک أوغل فی التعبیر عن دیمومته و استمراره.

3- فإن قلت: کیف قال‏ «هُدىً لِلْمُتَّقِینَ» و فیه تحصیل حاصل، لأن المتقین مهتدون؟

قلت: إنما صاروا متقین باستفادتهم الهدى من الکتاب، أو المراد بالهدى الثبات و الدوام علیه. أو أراد الفریقین و اقتصر على المتقین، لأنهم الفائزون بمنافع الکتاب، و للإیجاز کما فی قوله تعالى‏ سَرابِیلَ تَقِیکُمُ الْحَرَّ أی و البرد فحذف الثانی للإیجاز.