ترکیب آیه سی و چهارم سوره بقره

ترکیب آیه سی و چهارم  سوره بقره

 

وَ اِذ قُلنَا لِلمَلائِکَۀِ اسجُدُوا لِآدَمَ فَسَجَدُوا اِلاّ اِبلِیسَ أبی وَ استَکبَرَ و کانَ مِنَ الکَافِرِین (34)

وَ

ترکیب: واو استینافیه، مبنی بر فتح، محلی از اعراب ندارد

اِذ

ترکیب: ظرف زمان، مبنی بر سکون، محلاً منصوب، مفعول به برای فعل (اُذکُر) مقدّر

قُلنا

ترکیب: فعل ماضی، مبنی بر سکون.  نا: ضمیر متصل، مبنی، محلاً مرفوع، فاعل

لِ

ترکیب: حرف جر، مبنی بر کسر، محلی از اعراب ندارد

المَلائِکۀِ

ملائکۀ: اسم ثلاثی مزید، مشتق از الوکه، صیغۀ جمع منتهی الجموع، مفردش (مَلئَک) و اصل آن (مَئلَک) است، از مادّه لئک یا لأک، ناسالم، مهموزالعین، منصرف، متصرّف، معرب

 
(لِلمَلائِکِۀ)

جار و مجرور، متعلّق به (قُلنا)

اُسجُدُوا

ترکیب: فعل امر، مبنی بر حذف نون.   واو: ضمیر متّصل، مبنی، محلاً مرفوع، فاعل

لِ

ترکیب: حرف جر، مبنی بر کسر، محلی از اعراب ندارد

آدَمَ

ترکیب: اسم مجرور به حرف جر «لِ»، علامت جر: فتحه بدل از کسره

(لِآدَمَ)

جار و مجرور، متعلّق به (اُسجُدُوا)

 

فَ

ترکیب: حرف استیناف، مبنی بر فتح، محلی از اعراب ندارد

سَجَدُوا

ترکیب: فعل ماضی، مبنی بر ضم    واو: ضمیر متصل، مبنی، محلاً مرفوع، فاعل

اِلاّ

ترکیب: حرف استثنا، مبنی بر سکون، محلی از اعراب ندارد

اِبلیسَ

ترکیب: مستثنی و منصرف به فتحه ظاهری

 

اَبی

ترکیب: فعل ماضی، مبنی بر فتحه مقدره.   ضمیر مستتر «هو» فاعل و محلا مرفوع است

وَ

ترکیب: واو عاطفه، مبنی بر فتح، محلی از اعراب ندارد

اِستَکبَرَ

ترکیب: فعل ماضی، مبنی بر فتح.    ضمیر مستتر «هو» محلاً مرفوع فاعل است.

وَ

ترکیب: واو عاطفه، مبنی بر فتح، محلی از اعراب ندارد

کانَ

ترکیب: فعل ماضی ناقص، مبنی بر فتح.    ضمیر مستتر«هو» محلاً مرفوع اسم (کان) است.

مِن

ترکیب: حرف جر، مبنی بر سکون، محلی از اعراب ندارد

الکافرین

ترکیب: اسم مجرور به حرف جر «مِن»، علامت جر: یاء

(مِنَ الکافِرین)

جار و مجرور و متعلّق به عامل مقدّر، محلاً منصوب خبر برای (کان) می باشد.

 

اعراب جملات آیه

1- قُلنا.... --------- مضاف الیه (اِذ)، محلاً مجرور

2- اُسجُدُوا --------- مقول قول، محلاً منصوب

3- سَجَدُوا  --------- استینافیه، محلی از اعراب ندارد

4- اَبی ------- یا به تقدیر (قَد) حال و محلاً منصوب است یا مستأنفه و محلی از اعراب ندارد

5و6- جملۀ (اِستَکبَرَ) و (کانَ من الکافرین) عطف به (اَبی) هستند پس همان اعراب را دارند

7- مِنَ الکافرین -------- با عامل مقدّر خود، خبر (کانَ) و محلاً منصوب