تفسیر سوره مبارکه بقره آیه 23 جلسه اول

بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحیمِ‏

وَ إِنْ کُنْتُمْ فی‏ رَیْبٍ مِمَّا نَزَّلْنا عَلى‏ عَبْدِنا فَأْتُوا بِسُورَةٍ مِنْ مِثْلِهِ وَ ادْعُوا شُهَداءَکُمْ مِنْ دُونِ اللَّهِ إِنْ کُنْتُمْ صادِقینَ (23)

به نام خداوند بخشنده بخشایشگر

و اگر در باره آنچه بر بنده خود [پیامبر] نازل کرده‏ایم شک و تردید دارید، (دست کم) یک سوره همانند آن بیاورید؛ و گواهان خود را- غیر خدا- براى این کار، فرا خوانید اگر راست مى‏گویید! (23)

ترتیل آیه 23  سوره مبارکه بقره

 

ترجمه آیه 23  سوره مبارکه بقره

 

-----------------------------------------

اعوذ بالله السمیع العلیم من الشیطان اللعین الرجیم 

بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحیمِ

الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعَالَمِینَ وَ صلی الله عَلَى سَیِّدِنَا  مُحَمَّدٌ وَ آلِهِ الطَّاهِرِینَ وَ و اللَعْنَةُ الدائمه عَلَی أَعْدائِهِمْ من الان الی قیام یوم الدین

وَ إِنْ کُنْتُمْ فی‏ رَیْبٍ مِمَّا نَزَّلْنا عَلى‏ عَبْدِنا فَأْتُوا بِسُورَةٍ مِنْ مِثْلِهِ وَ ادْعُوا شُهَداءَکُمْ مِنْ دُونِ اللَّهِ إِنْ کُنْتُمْ صادِقینَ (23)

این دو آیه پیرامون اعجاز قرآن صحبت می کند، متفرعات بر اعجاز قرآن، تحدیات خداوند است

1. تحدّی نسبت به علم و و علوم و معارفی که در قرآن قرار دارد «  نَزَّلْنا عَلَیْکَ الْکِتابَ تِبْیاناً لِکُلِّ شَیْ‏ءٍ وَ هُدىً وَ رَحْمَةً وَ بُشْرى‏ لِلْمُسْلِمین‏  » (نحل: 89 ) یعنی قرآن بیانگر همة چیز هست؛ « وَ لا رَطْبٍ وَ لا یابِسٍ إِلاَّ فی‏ کِتابٍ مُبین‏ » (انعام: 59)؛ خداوند در سورة حشر با تاکید دستور می دهد که آنچه را که ما به واسطة پیامبر فرستادیم، محکم نگه دارید! «خذ» به معنای گرفتن به شدّت است می فرماید: «ما آتاکُمُ الرَّسُولُ فَخُذُوهُ وَ ما نَهاکُمْ عَنْهُ فَانْتَهُوا » (حشر:7) از آنچه که نهی شده، فرار کنید و آنچه را که حضرت آورده، محکم نگه داری کنید. « لِتَحْکُمَ بَیْنَ النَّاسِ بِما أَراکَ اللَّهُ وَ لا تَکُنْ لِلْخائِنینَ خَصیما » (نساء: 105)  خدا هر آنچه در تو هست و تو هستی می بیند لذا خداوند می فرماید: پیغمبر را برای حکم کردن بین مردم فرستادم، اما حکم پیامبر به چیزی است که خداوند نیز در حال رویت است. به هر حال جلالت معارف الهیه ای که در قرآن وجود دارد یکی از موارد تحدی است و کسی نمی تواند در برابر آن ها ایستادگی بکند لذا باعث تعجیز آن ها می شود.

2. تحدی به من إنزل علیه القرآن است یعنی تحدی به کسی که قرآن بر او نازل شده است. کمترین وجوه تحدی در این مورد، امی بودن پیامبر است که به گونه ای قرآن را آورده که کسی نمی توانست بیاورد حتی سوره ای از آن را

3. تحدی قرآن به اخبار غیب، اعم از اخبار غیبی که درگذشته بوده یا الان هست و از ما غایب است و اخبار غیبی که در آینده مانند قیامت و برزخ خواهد آمد.

4. تحدی قرآن نسبت به اختلاف نداشتن در آن؛ بحث ناسخ و منسوخ اختلاف در قرآن نیست، یعنی مطالبی در قرآن یافت نمی شود که یکدیگر را نقض کرده باشند. در سورة نساء می فرماید « أَ فَلا یَتَدَبَّرُونَ الْقُرْآنَ وَ لَوْ کانَ مِنْ عِنْدِ غَیْرِ اللَّهِ لَوَجَدُوا فیهِ اخْتِلافاً کَثیرا » (نساء / 82)، «أَ فَلا یَتَدَبَّرُونَ » در حال توبیخ انسان است «لو» لوی امتناعیه است یعنی هیچ وقت چنین مسئله ای محقق نخواهد شد، «أَ فَلا یَتَدَبَّرُونَ الْقُرْآنَ وَ لَوْ کانَ مِنْ عِنْدِ غَیْرِ اللَّهِ لَوَجَدُوا فیهِ اخْتِلافاً کَثیرا» اگر از غیر خداوند کلامی بیان شود دارای اختلاف های بسیاری است.   

- این آیه جزء ناسخ و منسوخ است؟

ناسخ و منسوخ، اختلاف نیست. نسخ بحث خاصی در قرآن است برای کسی که می خواهد از آیات قرآن بهره مند گردد و آیات قرآنش برایش تبعین گردد می تواند ناسخ و منسوخ ها را تشخیص بدهد. او باید تشخیص دهد که آیه برای حکمی نازل شده و آن حکم در جای دیگری نسخ شده است. ممکن است شخصی منبر برود و اگر تکیه به قرآن و آیات و روایات نداشته باشد، مطالب آن دارای اختلافاتی است مانند دانشمندانی که تکیه به علم خود دارند یا عالمانی که مسلط به مبانی فقهی و اصولی نیستند لذا باید به این اشخاص تذکر داد که یا مبنا را تغییر می دهد که اشکال مبنایی می شود یا متنبه می شوند و مطابق با مبنا آن نظر را تصحیح می کنند. در آیات قرآن و روایاتی که حقیقتاً از اهل البیت صادر شده اند و جهت بیان آن ها تقیه نبوده است، اختلافی در آن ها یافت نخواهد شد.

5. تحدی بالبلاغه؛ کلام قران کلام بلیغ و فصیحی است و در کلمات عربی بی نظیر است. فصاحت و بلاغت بالای آیات قرآن باعث نفوذ در دل برخی انسان ها می شد، برخی به دلیل مرض های نفسانی و و علم به فصاحت و نفوذ آیات قرآن، گوش های خود را می بستند. این نشان از بلاغت بالای قرآن و بلیغ ترین کلام عرب بودن، دارد.

خداوند در آیه ای اتمام حجت می کند و می فرماید: «فإن لم تفعلوا و لم تفعلوا فاتقوا النار التی وقودها الناس الحجاره» یعنی از آتشی که هیزم آن مردم و سنگ ها هستند پرهیز کنید؛ منظور از «الناس» در آیه افرادی هستند که در شک و ریب به آیات قرآن قرار دارند. «اعدت للکافرین» این آتش برای کافرین مهیا شده است. مقصود از «من الناس» همان کافرین هستند، هر آنچه باعث شعله وری آتش می شود، نابود می شود اما تفاوت آتش جهنم با آتش دنیایی این است که عامل شعله وری آتش، آتش را شعله ور می کند ولی به راحتی خاموش نمی شود و به عبارتی ابدی می شود. خداوند برای قرآن اهمیت بالایی قائل است که چنین خطاب فرموده است که کسی جرئت تمرّد نسبت به قرآن و پیغمبر داشته باشد. برای طرف دیگر بحث می فرماید: «فبشر الذین آمنو» کسانی که به خدا و پیغمبر ایمان دارند «و عملوا الصالحات» و اعمالشان شایستة وجود بشر است «أن لهم» برای آن ها سود است «جنات تجری من تحتها الانهار کلما رزقوا منها من ثمره رزقا»، «قالوا هذا الذی رزقنا من قبل....» اگر ایمان و اعتقاد واقعی به قرآن داشته باشید، «آمنوا» یعنی کسانی که ایمان سازی و ایمان پروری کردند و ایمان برای دیگران حاصل کردند به عبارتی دیگر، به گونه ای ایمان داشتند که دیگران هم مومن شدند. یکی از خصوصیات خوب ارواح مرشده اعم از زنده و مرده این است که نفس آن ها باعث چیزی است که در وجود آن ها است، مثلا کسی دائما مشغول توجه به حضرت صاحب الزمان (عج) است نفسش هم همین گونه است یا کسی که نفسش قرآنی است، بهترین وضعیت برای کسی است که نفسش هم قرآنی باشد هم صاحب الزمانی یعنی ثقلین را داشته باشد یعنی همة دستاویزش در دنیا هر گونه که رفتار می کند، قرآن و اهل البیت باشند، این شخص «لن تضلوا ابدا».

مشکل انسان های امثال ما این است که هدف واقعی را نشناخته ایم یعنی به دنبال غیر خدا هستیم، و به دنبال غیر خدا رفتن، نتیجه ای جز تباهی ندارد. کسانی که به دنبال خداوند رفتند، روز به روز گفته های خداوند را بیشتر حس می کنند «و اذا تلیت علیهم آیاته وجلت قلوبهم» اگر در راستای خدا و اهل البیت زندگی کنیم، با وجود مشکلات و گرفتاری ها، دید ما بهتر خواهد شد و همة مشکلات را عامل رشد و تعالی خود می دانیم به خلاف کسانی که دنبال منیّت و شیطان هستند هرچه جلوتر می روند، پیشرفت نمی کند و همین طور قوای جسمی و جنسی آنها تضعیف می شود و ناامیدی به آن ها روی می آورد، اما انسان مومن راه صبوری را پیش می گیرد و بشارت برای اینا است لذا «الذین آمنوا» ایمان تنها فایده ای به همراه ندارد، قرآن هرکجا «الذین آمنوا» را آورده به دنبال آن «عملوا الصالحات» را ذکر می کند، اعتقاد بدون عمل نفاق است و فایده ای ندارد، آثار اعتقاد و ایمان عمل های انسان است.

ایام اربعین است، اگر پیاده روی اربعین همراه با برنامه ریزی باشد از لحاظ مادی تامین است. اربعین مانور بزرگ امام زمانی است که باید شرکت کرد. چهل سال آمریکا، در برابر شعار های «مرگ بر آمریکا» سکوت کرده بود اما دو سال است که واکنش نشان می دهند یکی از مباحثی که در پارلمان مطرح می شود، شعارهایی است که علیه آمریکا داده می شود لذا چنین مانورهای بزرگی برای اسلام و شیعیان بسیار ارزشمند است، جمعیت های میلیونی که در این مانور بزرگ شرکت می کنند برای عزت شیعه بسیار مهم است و مهم تر اینکه هیچ کدام از حوادثی که برای مسافران مکه اتفاق افتاده نمی افتد، با وجود اینکه جمیعت اربعین بیش از جمیعت ایام حج و امکانات ایام حج بیش از امکانات ایام اربعین است

تفسیر سوره مبارکه بقره توسط حجت الاسلام و الملسلمین یدالله رضوانی