ترکیب آیه بیست و دوم سوره بقره

ترکیب آیه بیست و دوم  سوره بقره

«الَّذِی جَعَلَ لَکُمْ الْأَرْضَ فِرَاشًا وَالسَّمَاءَ بِنَاءً وَأَنْزَلَ مِنْ السَّمَاءِ مَاءً فَأَخْرَجَ بِهِ مِنْ الثَّمَرَاتِ رِزْقًا لَکُمْ فَلَا تَجْعَلُوا لِلَّهِ أَندَادًا وَأَنْتُمْ تَعْلَمُونَ(22) »

همان [خدایى] که زمین را براى شما فرشى [گسترده] و آسمان را بنایى [افراشته] قرار داد و از آسمان آبى فرود آورد و بدان از میوه‏ ها رزقى براى شما بیرون آورد پس براى خدا همتایانى قرار ندهید در حالى که خود مى‏ دانید (۲۲)

اَلَّذی

ترکیب: مبنی بر سکون، محلاً مرفوع خبر است. برای مبتدای محذوف «هو» و احتمال دارد محلاً منصوب بدل باشد برای لفظ (ربّ) در آیۀ سابق

جَعَلَ

ترکیب: فعل ماضی، مبنی بر فتح، ضمیر مستتر «هو» محلاً مرفوع فاعل است.

لـَ

ترکیب: حرف جر، مبنی بر فتح، محلی از اعراب ندارد

کُم

ترکیب: ضمیر متصل، مبنی بر سکون، محلاً مجرور به حرف جرّ «ل»

(لَکُم): جار و مجرور، متعلّق به (جَعَلَ)

الاَرْضَ

ترکیب: مفعول به اول برای جعَلَ و منصوب به فتحه ظاهری

فِراشاً

ترکیب: مفعول به دوم برای جَعَلَ و منصوب به فتحه ظاهری

وَ

ترکیب: واو عاطفه، مبنی بر فتح، محلی از اعراب ندارد

السَّماءَ

ترکیب: معطوف و منصوب به فتحه ظاهری

بناءًا

ترکیب: اسماءَ بِناءًا معطوف­اند بر الاَرْضَ فِراشاً بعضی گفته­اند بناءًا حال است برای السَّماءَ

وَ

ترکیب: واو عاطفه، مبنی بر فتح، محلی از اعراب ندارد

اَنْزَلَ

ترکیب: فعل ماضی، مبنی بر فتح، ضمیر مستتر «هو» محلاً مرفوع فاعل است.

مِن

ترکیب: حرف جرف مبنی بر سکون، محلی ار اعراب ندارد

السَّماءِ

ترکیب: اسم مجرور به حرف جر «مِن»، علامت جر: کسره ظاهری

(مِنَ السّماءی): جار و مجرور، متعلّق به (اَنْزَلَ)

ماءًا

ترکیب: مفعول­به و منصوب به فتحه ظاهری

فـَ

ترکیب: فاء عاطفه، مبنی بر فتح، محلی از اعراب ندارد

اَخْرَجَ

ترکیب: فعل ماضی، مبنی بر فتح، ضمیر مستتر «هو» محلاً مرفوع فاعل است.

بـِ

ترکیب: حرف جر، مبنی بر کسر، محلی ار اعراب ندارد.

ـه

ترکیب: ضمیر متصل، لفظاً مبنی و محلاً مجرور به حرف جر «باء»

(بِهِ): جار و مجرور، متعلّق به (اَخْرَجَ)

مِن

ترکیب: حرف جر، مبنی بر سکون، محلی ار اعراب ندارد.

الثَّمَرات

ترکیب: اسم مجرور به حرف جرّ «مِنْ»، علامت جر: کسره ظاهری

(مِنَ الثَّمَراتِ): جار و مجرور، متعلّق به (اَخْرَجَ)

رِزْقاً

ترکیب: مفعول به برای (اَخْرَجَ) و منصوب به فتحه ظاهری

لَ

ترکیب: حرف جر، مبنی بر فتح، محلی از اعراب ندارد

کُم

ترکیب: ضمیر متصل، مبنی بر سکون، محلاً مجرور به حرف جرّ «لام»

(لَکُم): جار و مجرور، متعلّق به عامل محذوف

فـَ

ترکیب: فاء جواب شرط یا فاء رابطه (رابط شرط و جزا)، مبنی بر فتح، محلی از اعراب ندارد.

لا

ترکیب: لاء نهی، مبنی بر سکون، محلی از اعراب ندارد.

تَجْعَلُوا

ترکیب: فعل مضارع مجزوم به لاء نهی، علامت جزم: حذف نون

واو: ضمیر متصل، مبنی، محلاً مرفوع، فاعل

لـِ

ترکیب: حرف جر، مبنی بر کسر، محلی از اعراب ندارد

الله

ترکیب: اسم مجرور به حرف جرّ «ل»، علامت جر: کسره ظاهری

(للهِ): جار و مجرور، متعلّق به عامل مقدّر که مفعول به دوم برای جَعَلَ است.

انداداً

ترکیب: مفعول به اوّل (جَعَلَ) و منصوب به فتحه ظاهری

وَ

ترکیب: واو حالیه، مبنی بر فتح، محلی از اعراب ندارد.

اَنْتُمْ

ترکیب: ضمیر منفصل، مبنی بر سکون، محلاً مرفوع، مبتدا

تَعْلَموُنَ

ترکیب: فعل مضارع مرفوع به ثبوت نون

واو: ضمیر متصل، مبنی، محلاً مرفوع، فاعل

 

اعراب جملات آیه:

1- جَعَلَ: صلۀ الّذی، حلی از اعراب ندارد

2- اَنْزَلَ: عطف بر جَعَلَ، محلی از اعراب ندارد

3- اَخْرَجَ: عطف بر جَعَلَ، محلی از اعراب ندارد

4- لَکُم: این شبه جمله با متعلّق محذوف خود محلاً منصوب نعت است برای رزقاً

5- لاتَجْعَلوُا: اگر ادات شرط محذوف جازم باشد این جمله محلاً مجزوم جواب شرط است و اگر ادات شرط محذوف جازم نباشد این جملۀ جواب شرط محلی از اعراب ندارد.

6- و اَنْتُم تَعْلَمُون: جملۀ حالیه، محلاً منصوب

7- تَعْلَمُون- محلاً مرفوع خبر است برای اَنْتُم