ترکیب آیه بیستم سوره بقره

ترکیب آیه بیستم  سوره بقره

 

«یَکادُ الْبَرْقُ یَخْطَفُ أَبْصارَهُمْ کُلَّما أَضاءَ لَهُمْ مَشَوْا فیهِ وَ إِذا أَظْلَمَ عَلَیْهِمْ قامُوا وَ لَوْ شاءَ اللَّهُ لَذَهَبَ بِسَمْعِهِمْ وَ أَبْصارِهِمْ إِنَّ اللَّهَ عَلى‏ کُلِّ شَیْ‏ءٍ قَدیرٌ (۲۰)»

«نزدیک باشد که برق دیدگانشان را ببرد هر گاه روشن شود راه روند و چون تاریک شود بایستند، اگر خدا می خواست گوش و چشم آنان را از میان مى‏برد که خدا بر هر چیز تواناست.»

یَکادُ

• ترکیب: از افعال مقاربه، مضارع مرفوع به ضمه ظاهری

الْبَرْقُ

• ترکیب: اسم یکادُ و مرفوع به ضمه ظاهری

یَخْطَفُ

• ترکیب: فعل مضارع مرفوع به ضمه ظاهری، «هو» مستتر در آن، مبنی و محلاً مرفوع فاعل است.
•          این جمله فعلیه، محلاً منصوب خبر است برای یکادُ

أَبْصارَ                       

• ترکیب: مفعول به و منصوب به فتحه ظاهری

هُمْ

• ترکیب: ضمیر متصل، مبنی بر سکون، محلاً مجرور، مضاف الیه

کُلَّما

• ترکیب: کُلّما ظرف زمان و متضمن معنای شرط، کُلَّ چون به مای شرطیه اضافه اسمیه توقیتیه زمانیه شده، کسب زمان کرده، از این رو منصوب است بنابر ظرفیت یعنی مفعول فیه است برای (اَضاءَ)

أَضاءَ                     

• ترکیب: فعل ماضی، مبنی بر فتح، «هو» مستتر در آن لفظاً مبنی و محلاً مرفوع، فاعل است.

لَ                

• ترکیب: حرف جر، مبنی بر فتح، محلی از اعراب ندارد.

هُمْ

• ترکیب: ضمیر متصل، مبنی بر سکون، محلاً مجرور به حرف جر «لَ»
• لَهُمْ:جار و مجرور، متعلق (اَضاءَ)

مَشَوْا

• ترکیب: فعل ماضی، مبنی بر ضم           واو: ضمیر متصل، مبنی، محلاً مرفوع، فاعل

فی              

• ترکیب: حرف جر، مبنی بر سکون، محلی از اعراب ندارد.

هِ

• ترکیب: ضمیر متصل، لفظاً مبنی و محلاً مجرور به حرف جر «فی»
• فِیهِ: جار و مجرور، متعلق به (مَشَوا)

وَ

• ترکیب: واو عاطفه، مبنی بر فتح، محلی از اعراب ندارد.

إِذا

• ترکیب: ادای شرطیه، لفظاً مبنی بر سکون و محلاً منصوب، مفعلول فیه زمانی

أَظْلَمَ        

• ترکیب: فعل ماضی، مبنی بر فتح، «هو» مستتر در آن لفظاً مبنی و محلاً مرفوع، فاعل است.
•  

عَلَی                  

• ترکیب: حرف جر، مبنی بر سکون، محلی از اعراب ندارد.

هِمْ

• ترکیب: ضمیر متصل، مبنی بر سکون، محلاً مجرور به حرف جر «علی»
• عَلَیْهِمْ: جار و مجرور، متعلق به (اَظلَمَ)

قامُوا                          

• ترکیب: فعل ماضی، مبنی بر ضم              واو: ضمیر متصل، مبنی، محلاً مرفوع، فاعل

وَ

• ترکیب: واو عاطفه، مبنی بر فتح، محلی از اعراب ندارد.

لَوْ

• ترکیب: حرف شرط غیر جازم، مبنی بر سکون، محلی از اعراب ندارد.

شاءَ                           

• ترکیب: فعل ماضی، مبنی بر فتح
•  

اللَّهُ

• ترکیب: فاعل و مرفوع به ضمه ظاهری

لَ              

• ترکیب: حرف جواب، رابط شرط و جزاء، مبنی بر فتح، محلی از اعراب ندارد.

ذَهَبَ

• ترکیب: فعل ماضی،  مبنی بر فتح، «هو» مستتر در آن لفظاً مبنی و محلاً مرفوع، فاعل آن است.

بِ                 

• ترکیب: حرف جر، مبنی بر کسر، محلی از اعراب ندارد.

سَمْعِ             

• ترکیب: اسم مجرور به حرف جر «باء»، علامت جر: کسره ظاهری
• بِسَمْعِ: جار و مجرور، متعلق به (ذهب)

هِمْ

• ترکیب: ضمیر متصل، مبنی بر سکون، محلاً مجرور، مضاف الیه

وَ                  

• ترکیب: حرف عطف، مبنی بر فتح، محلی از اعراب ندارد.

أَبْصارِ               

• ترکیب: معطوف بر (سَمع) و مجرور به کسره ظاهری

هِمْ

• ترکیب: ضمیر متصل، مبنی بر سکون، محلاً مجرور، مضاف الیه

إِنَّ                   ‏

• ترکیب: از حروف مشبهةبالفعل، مبنی بر فتح، محلی از اعراب ندارد.

اللَّهَ

• ترکیب: اسم إنَّ، منصوب به فتحه ظاهری

عَلى

• ترکیب: حرف جر، مبنی، عامل، محلی از اعراب ندارد.

کُلِّ

• ترکیب: اسم مجرور به حرف جر «علی»، علامت جر: کسره ظاهری
• عَلى کُلِّ: جار و مجرور، متعلق به (قدیر)

شَیْ‏ءٍ         

• ترکیب: مضاف الیه و مجرور به کسره ظاهری

قَدیرٌ

• ترکیب: خبر إنَّ و مرفوع به ضمه ظاهری

 

 

اعراب جملات آیه   

۱- یَکادُ: ابتدائیه، محلی از اعراب ندارد.

۲- یَخْطَفُ أَبْصارَهُمْ : خبر (یکادُ)، محلاً منصوب

۳- أَضاءَ: شرط برای(ما)، محلاً مجزوم

۴- مَشَوْا: جواب شرط برای (ما)، محلاً مجزوم

۵- أَظْلَمَ: شرط برای (إذا)، محلی از اعراب ندارد.

۶- قامُوا: جواب شرط برای (إذا)، محلی از اعراب ندارد.

۷- شاءَ: شرط برای (لَو)، محلی از اعراب ندارد.

۸- ذَهَبَ: جواب برای (لَو)، محلی از اعراب ندارد.

مجموع شرط و جواب (لَو)        عطف (یَکَادُ)، محلی از اعراب ندارد.

۹- بِسَمْعِهِمْ: مفعول به با واسطه برای (ذَهَبَ)، محلاً منصوب

۱۰- إِنَّ اللَّهَ عَلى‏ کُلِّ شَیْ‏ءٍ قَدیرٌ: مستأنفه، محلی از اعراب ندارد.