ترکیب آیه بیست و سوم سوره بقره

ترکیب آیه بیست و سوم  سوره بقره

« وَإِنْ کُنتُمْ فِی رَیْبٍ مِمَّا نَزَّلْنَا عَلَى عَبْدِنَا فَأْتُوا بِسُورَةٍ مِنْ مِثْلِهِ وَادْعُوا شُهَدَاءَکُمْ مِنْ دُونِ اللَّهِ إِنْ کُنتُمْ صَادِقِینَ(23) »

« و اگر در آنچه بر بنده ی خود نازل کرده ایم شک دارید پس اگر راست می گویید سوره ای مانند آن بیاورید و گواهان خود را غیر خدا فرا خوانید.»

 

وَ

ترکیب: حرف استیناف، مبنی بر فتح، محلی از اعراب

اِنْ

ترکیب: اِن شرطیه، مبنی بر سکون، محلی از اعراب ندارد

کُنْتُم

ترکیب: فعل ماضی از افعال ناقصه، مبنی بر سکون

تُمْ: ضمیر متصل، مبنی بر سکون، محلاً مرفوع، اسم (کُنْتُم)

فی

ترکیب: حرف جر، مبنی بر سکون، محلی از اعراب ندارد

رَیْبٍ

(فی رَیْبٍ): جار و مجرور، متعلّق به (کائنینَ) مقدّر و محلاً منصوب خبر (کُنْتم) است.

من

ترکیب: حرف جر، مبنی بر سکون، محلی از اعراب ندارد

ما

ترکیب: مای موصوله، مبنی بر سکون، محلاً مجرور به حر جر «مِنْ»

(مِمّا): جار و مجرور، متعلّق به (رَیْبٍ)

نَزَّلْنا

ترکیب: فعل ماضی، مبنی بر سکون

نا: ضمیر متصل، مبنی، محلاً مرفوع، فاعل

علی

ترکیب: حرف جر، مبنی بر سکون، محلی از اعراب ندارد

عَبْدِ

ترکیب: اسم مجرور به حرف جرّ «علی»، علامت جر: کسره ظاهری

(علی عَبْدِ): جار و مجرور، متعلّق به (نَزَّلْنا)

نا

ترکیب: ضمیر متصل، مبنی بر سکون، محلاً مجرورف مضاف­الیه

فـَ

ترکیب: فاء جواب شرط یا فاء رابطه، مبنی بر فتح، محلی از اعراب ندارد

أتُوا (= ایتُوا)

ترکیب: فعل امر، مبنی بر حذف نون

واو: ضمیر متصل، بمنی، محلاً مرفوع، فاعل

بِـ

ترکیب: حرف جر، مبنی بر کسر، محلی از اعراب ندارد

سورَةٍ

ترکیب: اسم مجرور به حرف جرّ «باء»، علامت جر: کسره ظاهری

(بِسُورَةٍ): جار و مجرور، متعلّق به (فَأْتُوا)

مِنْ

ترکیب: حرف جرّ، مبنی بر سکون، محلی از اعراب ندارد

مِثْل

(مِنْ مِثْلِ): جار و مجرور، متعلّق به عامل مقدّر

ه

ترکیب: ضمیر متصل، لفظاً مبنی و محلاً مجرور، مضاف­الیه

وَ

ترکیب: واو عاطفه، مبنی بر فتح، محلی از اعراب ندارد

اُدْعُوا

ترکیب: فعل امر، مبنی بر حذف نون

واو: ضمیر متصل، مبنی، محلاً مرفوع، فاعل

شُهَداءَ

ترکیب: مفعول­به و منصوب­به فتحه ظاهری

کُم

ترکیب: ضمیر متصّل، مبنی بر سکون، محلاً مجرور، مضاف­الیه

مِنْ

ترکیب: حرف جر، مبنی بر سکون، محلی از اعراب ندارد

دُونِ

ترکیب: اسم مجرور به حرف جرّ «مِنْ»، علامت جر، کسره ظاهری

(مِنْ دونِ): جار و مجرور، متعلّق به یکی از افعال عموم مقدّر

اللهِ

ترکیب: مضاف­الیه برای (دون) و مجرور به کسره ظاهری

اِنْ

ترکیب: اِن شرطیه، مبنی بر سکون، محلی از اعراب ندارد

کُنْتُمْ

تجزیه و ترکیب قبلاً در این آیه گفته شده

صادِقین

ترکیب: خبر (کُنْتسم) و منصوب به «یاء»

 

 

اعراب جملات آیه:

1- کُنْتُم: محلاً مجزوم جملۀ شرط برای (اِنْ) می ­باشد.

2- فی رَیْبٍ: این جار و مجرور با متعلّق محذوف خود محلاً منصوب خبر است برای (کُنْتُم)

3- نَزَّلْنا: صله برای مای موصوله و محلی از اعراب ندارد.

4- فأتُوابورَةٍ: محلاً مجزوم حملۀ جواب شرط برای (اِنْ) می­ باشد.

5- من مِثْلِهِ: این جار و مجرور با متعلّق محذوف خود محلاً مجرور نعت است برای (سورةٍ)

6- اُدعُوا: عطف بر (فَأتُوا) و محلاً مجزوم

7- من دون: این جار و مجرور با متعلق محذوف خود محلاً منصوب حال است برای (شُهَداء)

8- کُنْتُم صادقین: محلاً مجزوم جملۀ شرط است برای (اِنْ) [جواب این شرط به قرینۀ فَأْتُوا بسورَةٍ محذوف است]

---

1. اگر ماقبل همزه اول چیزی نباشد همزۀ دوم قلب به «یاء» شده تبدیل به (ایتُوا) می ­شود