ترکیب آیه سی و ششم سوره بقره

ترکیب آیه سی و ششم  سوره بقره

 

فَأَزَلَّهُمَا الشَّیْطانُ عَنْها فَأَخْرَجَهُما مِمَّا کانا فیهِ وَ قُلْنَا اهْبِطُوا بَعْضُکُمْ لِبَعْضٍ عَدُوٌّ وَ لَکُمْ فِی الْأَرْضِ مُسْتَقَرٌّ وَ مَتاعٌ إِلى‏ حینٍ(36)

فـَ:

ترکیب: فاء استینافیه، مبنی بر فتح، محلی از اعراب ندارد.

 

ازلَّ:

ترکیب: فعل ماضی، مبنی بر فتح

هما:

ترکیب: ضمیر متصل، مبنی، محلاً منصوب، مفعول به

الشیطان:

ترکیب: فاعل، مرفوع به ضمه ظاهری

عن:

ترکیب: حرف جر، مبنی بر سکون، محلی از اعراب ندارد

ها:

ترکیب: ضمیر متصل، مبنی، محلاً مجرور به حرف جر (عن)

عنها: جار و مجرور، متعلق به ازلّ

فـَ:

ترکیب: فاء عاطفه، مبنی بر فتح، محلی از اعراب ندارد

اَخرَجَ:

ترکیب: فعل ماضی، مبنی بر فتح / ضمیر مستتر هو، محلاً مرفوع، فاعل

هما:

ترکیب: ضمیر متصل، مبنی، محلاً منصوب، مفعول به

ممّا(مِن + ما)
من:

ترکیب: حرف جر، مبنی بر سکون، محلی از اعراب ندارد.

ما:

ترکیب: مای موصوله، مبنی بر سکون، محلاً مجرور به حرف جر (مِن)

ممّا:جار و مجرور، متعلق به أَخرَجَ

کانا:

ترکیب: فعل ماضی، مبنی بر فتح / الف: ضمیر متصل، مبنی، محلاً مرفوع، اسم کان

فی:

ترکیب: حرف جر، مبنی بر سکون، محلی از اعراب ندارد

هـ :

ترکیب: ضمیر متصل، مبنی، محلاً مجرور به حرف جر (فی)

 فیه: جار و مجرور، متعلق به محذوف، محلا منصوب، خبر کان

 

وَ:

تجزیه و ترکیب: گفته شد، حرف عطف

قُلنا:

ترکیب: فعل ماضی، مبنی بر سکون / نا: ضمیر متصل، مبنی، محلاً مرفوع، فاعل

اهبطوا:

ترکیب: فعل امر، مبنی بر حذف نون / و: ضمیر متصل، مبنی، محلاً مرفوع، فاعل

بعضُ:

ترکیب: مبتدا، مرفوع به ضمه ظاهری

کم:

ترکیب: ضمیر متصل، مبنی، محلاً مجرور، مضاف الیه

لـِ:

ترکیب: حرف جر، مبنی بر کسر، محلی از اعراب ندارد

بعضٍ:

ترکیب: اسم مجرور به حرف جر (لـِ)، مجرور به کسره ظاهری

 

لبعضٍ: جار و مجرور، متعلق به عدوّ یا متعلق به محذوف، حال برای عدوّ، محلاً منصوب

عدوّ:

ترکیب: خبر مبتدا، مرفوع به ضمه ظاهری

وَ:

تجزیه و ترکیب: گفته شد، حرف عطف یا استیناف

لـَ:

تجزیه و ترکیب: گفته شد

کم:

ترکیب: ضمیر متصل، مبنی، محلاً مجرور به حرف جر (لـ)

لکم: جار و مجرور، متعلق به محذوف، محلاً مرفوع، خبر مقدم برای مستقر

فی:

تجزیه و ترکیب: گفته شد

الارض:

ترکیب: اسم مجرور  به حرف جر (فی)، مجرور به کسره ظاهری.

 
فی الارضِ: جار و مجرور، متعلق به مستقرّ

مستقرّ:

* چون اسم مکان در باب های مزید فیه بر وزن مفعول می‌آید.
ترکیب: مبتدای مؤخر، مرفوع به ضمه ظاهری.

و:

تجزیه و ترکیب: گفته شد، حرف عطف

متاع:

ترکیب: عطف بر مستقرّ، مرفوع به ضمه ظاهری

الی:

ترکیب: حرف جر، مبنی بر سکون، محلی از اعراب ندارد.

حین:

ترکیب: اسم مجرور به حرف جر (الی)، مجرور به کسره ظاهری

 
الی حین: جار و مجرور، متعلِّق به محذوف، محلاً مرفوع، صفت (متاع) یا متعلِّق به متاع، محلاً منصوب، مفعول به با واسطه

اعراب جملات آیه:

1. أَزَلَّهُمَا الشَّیْطانُ............جمله مستأنفه، محلی از اعراب ندارد

2. أَخْرَجَهُما...................عطف به مستأنفه، محلی از اعراب ندارد

3. کانا فیهِ..................جمله صله، محلی از اعراب ندارد.

4. فیه + متعلق محذوف .........خبر کان، محلاً منصوب

5. قُلْنَا......................عطف به مستأنفه، محلی از اعراب ندارد

6. اهْبِطُوا....................مقول قول، محلاً منصوب، مفعول به

7. بَعْضُکُمْ لِبَعْضٍ عَدُوٌّ...........جمله حالیه برای فاعل اهبطوا، محلاً منصوب

8. لِبَعْضٍ + متعلق محذوف........جمله حالیه، محلاً منصوب

9. لَکُمْ + متعلق محذوف..........خبر مقدم، محلاً مرفوع

10. لَکُمْ فِی الْأَرْضِ مُسْتَقَرٌّ.......
اگر واو عاطفه باشد        عطف بر جمله (بعضکم...)، محلاً منصوب، حال
اگر واو استینافیه باشد       جمله مستأنفه و محلی از اعراب ندارد.