.jpg)
ترجمه تفسیر المیزان جلد 2
چهارشنبه, ۱۱ دی ۱۳۹۸، ۰۷:۲۱ ق.ظ
ترجمه تفسیر المیزان جلد 2
ترجمه تفسیرالمیزان (مکارم شیرازی) جلد 2
- مشخصات کتاب
-
ادامه سوره بقره
-
سوره البقرة (2): آیات 183 تا 185
- اشاره
- ترجمه آیات
-
بیان آیات
- ویژگی های بیانی آیات تشریع روزه
- علت تعبیر به" یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا
- معنای لغوی" صیام" و" صوم" و منظور از" الَّذِینَ مِنْ قَبْلِکُمْ" در آیه شریفه
- روزه در ادیان و اقوام دیگر، و بیان فلسفه و حکمت عمده روزه در اسلام
- روزه در ادیان و اقوام دیگر و بیان فلسفه و حکمت عمده روزه در اسلام
- گفتار بعضی از مفسرین عامه در باره" ایاما معدودات" و رد آن
- روزه بر مسافر و مریض حرام است، نه مباح
- بیان عدم وقوع نسخ در آیات روزه و رد قائلین به وقوع نسخ در این آیات
- معنای کلمه" تطوع" و موارد استعمال آن
- مراد از جمله" وَ أَنْ تَصُومُوا خَیْرٌ لَکُمْ"
- فرق بین" انزال" و" تنزیل" و اشاره به وجه تسمیه قرآن
- مراد از نزول قرآن در ماه رمضان و نقد و بررسی اقوال مختلف در باره تدریجی یا دفعی بودن نزول آن
- آنچه در این باره از تدبر در آیات کتاب استفاده میشود
- گفتار بعضی از اهل بحث در توجیه نزول قرآن در ماه رمضان
- توضیح بی پایگی و واهی بودن آن گفتار
- مورد استعمال کلمه" ناس"
- بحث روایتی (شامل روایاتی در ذیل آیات روزه و نزول قرآن)
- سوره البقرة (2): آیه 186
- سوره البقرة (2): آیه 187
- سوره البقرة (2): آیه 188
- سوره البقرة (2): آیه 189
-
سوره البقرة (2): آیات 190 تا 195
- اشاره
- ترجمه آیات
- بیان آیات
-
معرفی جهادی که قرآن بدان فرمان داده
- دسته های مختلف آیات قرآنی راجع به جهاد و قتال و مراتب و مراحل آن
- اسلام و دین توحید فطری است و مجاهده در راه دفاع از این دین نیز فطری است
- پاسخ بگفته غلط: اسلام دین شمشیر و اجبار است و مخالف روش انبیای سلف می باشد!!
- بحث اجتماعی (در بیان اینکه هر قتال و مبارزه ای جنبه دفاعی دارد)
- بحث روایتی (در ذیل آیات قتال)
- سوره البقرة (2): آیات 196 تا 203
- سوره البقرة (2): آیات 204 تا 207
- سوره البقرة (2): آیات 208 تا 210
- سوره البقرة (2): آیات 211 تا 212
-
سوره البقرة (2): آیه 213
- اشاره
- ترجمه آیه
-
بیان آیه
- اشاره به علت تشریع دین
- آغاز خلقت انسان
- انسان از روحی و بدنی ترکیب شده
- شعور حقیقی انسان و ارتباطش با اشیا
- دانش های عملی انسان
- انسان هر چیزی را جهت انتفاع استخدام می کند
- انسان به مقتضای طبیعتش مدنی است
- پدید آمدن اختلاف میان افراد انسان
- راه های اعمال قانون در جامعه
- تنها راه صحیح رفع اختلاف، راه دین است
- اختلاف در خود دین
- انسان بعد از دنیا
- معنای کلمه" امت"، ریشه و موارد استعمال آن
- بیان مراد از امت واحده بودن انسانها و اشاره به پیدایش دو اختلاف در میان آنها
- تفسیرهای دیگری بر" کانَ النَّاسُ أُمَّةً واحِدَةً" و نقد و رد آنها
- نخستین کتاب آسمانی کتاب نوح علیه السلام بوده است
- اختلاف در دین به وسیله علما و از بغی پدید آمده است
- فطری بودن دین با غفلت و اشتباه منافاتی ندارد
- نکاتی که از آیه شریفه" کانَ النَّاسُ أُمَّةً واحِدَةً" استفاده می شود
- عنایت خدای تعالی به رفع اختلافات انسانها و هدایت بشر بسوی کمال از راه بعث انبیاء (علیه السلام)
- تقریر دلیل و برهان برای نبوت عامه
- به حکم عقل و تجربه راه رفع اختلافات انسانها منحصر در تفهیم الهی از راه وحی و نبوت است
- (نکته ششم) دین اسلام که خاتم ادیان است برای آخرین مرحله کمال انسان تشریع شده است
- شبهه شریعت اسلام قابل انطباق با همه اعصار نیست و پاسخ بدان
- گفتار در عصمت انبیا (علیه السلام)
- گفتاری در نبوت
-
بحث روایتی (شامل روایاتی در ذیل آیه" کان الناس ..." و پیرامون نبوت و مسائل آن)
- اشاره
- استدلال امام صادق علیه السلام برای نبوت عامه
- روایتی مشهور در باره عدد انبیاء و رسل و کتب مرسله
- روایتی در باره مراد از" رسول" و" نبی" و اشاره به نسبت بین آن دو
- رفع یک شبهه در باره خاتمیت رسول اسلام صلی اللَّه علیه و آله
- روایاتی در باره انبیای اولو العزم (علیه السلام)
- معنای اولوا العزم و اقوال متعدد در باره انبیای اولوا العزم
- روایتی از امام صادق (علیه السلام) دال بر اینکه شریعت محمدی (صلی الله علیه و آله) کامل ترین شرایع است
- بحث فلسفی
-
بحث اجتماعی (در باره نبوت و پاسخ به شبهات و اشکالات)
- اشاره
- طبیعت سعادت طلب و سود جوی انسان، او را به سعادت واقعی و کمال حقیقی نمی رساند
- رابطه هدایت الهیه و دعوت نبویه با هدایت تکوینیه
- آثار تکوینی هدایت دینی و در اصلاح جوامع بشری و تاثیر متقابل عمل و نفس در یکدیگر
- اشاره به اقسام اجتماعات بشری و اینکه تنها میتوان از تربیت دینی امید خیر و سعادت داشت
- رابطه دعوت انبیاء (علیه السلام) با فطرت انسانها
- بطلان گفتار کسی که در صدد توجیه طبیعی مسائل نبوت بر آمده است
- پاسخ به این شبهه که مساله نبوت امری خارق العاده و از فطرت همگانی بیگانه است
- توضیحی در باره عصمت انبیاء (علیه السلام) در پاسخ به یک شبهه
- توضیحی در باره عصمت انبیاء (علیه السلام) در پاسخ به یک شبهه
- شعور باطنی انبیاء (علیه السلام) یعنی وحی مانند شعور فطری همگانی تغییر و تاثیر پذیر نیست
- نتایجی که در این مبحث به دست آمد
- سوره البقرة (2): آیه 214
- سوره البقرة (2): آیه 215
-
سوره البقرة (2): آیات 216 تا 218
- اشاره
- ترجمه آیات
- بیان آیات
-
گفتاری پیرامون حبط
- اشاره
- معنا و آثار حبط اعمال و بیان اینکه مراد از حبط ابطال مطلق اعمال (عبادی و معیشتی) است
- بی اساس بودن نزاع در اینکه آیا اعمال شخص مرتد تا حین مرگ باقی است یا به محض ارتداد حبط می شود
- بررسی مساله تاثیر اعمال نیک و بد در یکدیگر (احباط و تکفیر)
- مساله اصلی در مبحث احباط و تکفیر، زمان و مکان استحقاق جزای اعمال است
- قول صحیح در مساله احباط و تکفیر با توجه به مساله زمان و مکان استحقاق جزا
-
گفتاری پیرامون احکام اعمال از حیث جزا
- اشاره به اعمال نیک و بدی که به انحاء مختلف در یکدیگر اثر می گذارند
- نظامی که از لحاظ پاداش و کیفر اعمال بر اعمال حاکم است مغایر نظام طبیعی اعمال است
- اختلاف بین این دو نظام نه تنها مخالف مبانی عقلی نیست بلکه مبتنی بر احکام کلیه عقلائیه است
- بیان عدم اختلاف و تعارض بین دو دسته آیات مربوط به جزای اعمال
- مراد از نفی علم از مجرمین در دنیا و آخرت
- گفتاری از امام غزالی پیرامون نقل اعمال (از شخصی به شخص دیگر)
- اشکال بر کلام غزالی
- محفوظ بودن اعمال و تجسم آنها
- وجود ارتباط بین اعمال انسان و حوادث خارجی این جهان
- نتایج اعمال نیک و بد افراد و جوامع در این عالم
- اعتقاد به تاثیر اعمال انسان در پیدایش حوادث عمومی به معنای انکار نظام علیت در جهان طبیعت نیست
- عوامل سعادت و خیر بر عوامل شقاوت و شر غلبه دارد
- به علت محدود بودن فکر و درک انسان، غلبه خدایی برای اکثریت مردم مجهول است
- غلبه معنویات غیر غلبه جسمانیات است
- مؤمن در هر حال منصور و غیر مغلوب است و حق در دنیا هم در ظاهر و هم در باطن غالب است
- اقوال و افعال نیک (حسنات) منطبق بر حکم عقل هستند
- بحث روایتی (در ذیل آیات گذشته)
-
سوره البقرة (2): آیات 219 تا 220
- اشاره
- ترجمه آیات
-
بیان آیات
- معنای خمر و میسر و ذکر چگونگی بازی میسر
- معنای" اثم" و بیان مضرات جسمانی و اخلاقی میگساری
- تحریم تدریجی میگساری توسط شارع مقدس اسلام
- رد سخن بعضی از مفسرین که گفته اند آیه سوره بقره صریح در حرمت شراب نیست.
- شرح بقیه مفردات آیه شریفه
- معنای عفو در" یَسْئَلُونَکَ ما ذا یُنْفِقُونَ قُلِ الْعَفْوَ ..."
- دو نکته در آیه: 1- تشویق مردم به تفکر پیرامون حقائق وجود 2- عدم رضایت به تقلید و اطاعت کور کورانه
- ترخیص در اختلاط سر پرستان و اولیای ایتام با ایتام، متضمن مساوات بین تمام مؤمنین است.
- بحث روایتی (در ذیل آیات گذشته مربوط به شراب و قمار، انفاق و سرپرستی ایتام)
-
سوره البقرة (2): آیه 221
- اشاره
- ترجمه آیه
-
بیان آیه
- اشاره
- معنا و مراتب شرک و موارد استعمال کلمه" مشرک" و" کافر"
- در قرآن کریم کلمه" مشرک" بر غیر اهل کتاب اطلاق شده و اطلاق آن بر اهل کتاب ثابت و معلوم نیست
- ظاهر آیه شریفه تحریم ازدواج با زن و مرد بت پرست است نه ازدواج با اهل کتاب
- عدم تعارض و عدم وقوع نسخ بین آیات سوره بقره و آیات سوره مائده و ممتحنه
- ملاک شایستگی در طرف ازدواج ایمان است نه مزایای اعتباری دیگر
- بحث روایتی (در شان نزول آیه شریفه)
-
سوره البقرة (2): آیات 222 تا 223
- اشاره
- ترجمه آیات
-
بیان آیات
- اشاره
- آراء طوائف و مذاهب مختلف در مساله محیض و رعایت اعتدال در نظریه اسلام در این باره
- معنای طهارت و بررسی منشا پیدایش مفهوم طهارت و نجاست در بین مردم
- کلماتی که بر طهارت و نجاست مادی و معنوی دلالت دارند، و اینکه اسلام هر دو قسم طهارت و نجاست را معتبر شمرده است
- اسلام دین توحید است و تمام فروع آن به همان اصل بر می گردد. اصل توحید طهارت و بقیه معارف آن نیز طهارتها هستند
- حاصل کلام در معنای جمله" زنان شما کشتزار شمایند"
- امر به ازدواج و تناسل و دیگر دستوراتی که مربوط به زندگانی دنیوی است به امر به عبادت و ذکر خدا منتهی می شوند
- بحث روایتی (در ذیل آیات گذشته مربوط به حیض، طهارت ...)
- سوره البقرة (2): آیات 224 تا 227
-
سوره البقرة (2): آیات 228 تا 242
- اشاره
- ترجمه آیات
-
بیان آیات
- اشاره
- اشاره به حکمت تشریع عده برای زن مطلقه
- تکرار کلمه" معروف" در آیات طلاق نشانه اهتمام شارع مقدس نسبت به انجام این عمل به وجه سالم است
- " معروف" از نظر اسلام و روش صحیح رعایت تساوی در قانونگذاری اسلام
- مراد از نگهداری زن به وجه معروف یا طلاق دادن او به وجه نیکو
- اکتفاء به عمل به ظواهر دین و غفلت از روح آن و تفرقه بین احکام فقهی و معارف اخلاقی، ابطال مصالح شریعت است
- لطائف و ظرائف دقیقی که در آیات طلاق به کار رفته است
- وجه اینکه در آیه شریفه به جای کلمه" والد"،" مولود له" آورده شده است
- عقائد قبل از اسلام در باره زن شوهر مرده
- تشویق مردم به احسان و فضل نسبت به یکدیگر در روابط بین خود
- کلماتی که بر انواع ادراکات آدمی دلالت می کنند، در قرآن کریم
- در باره عقل و خردمندی انسان
- در قرآن، مراد از تعقل ادراک توأم با سلامت فطرت است، نه تعقل تحت تاثیر غرائز و امیال نفسانی
- بحث روایتی (در ذیل آیات طلاق)
-
بحث علمی (پیرامون زن، حقوق و شخصیت و موقعیت اجتماعی او از نظر اسلام و دیگر ملل مذاهب).
- اشاره
- زندگی زن در ملت های عقب مانده
- زندگی زن در امتهای پیشرفته قبل از اسلام
- زن در میان کلدانیان، آشوریان، رومیان و یونانیان قدیم
- وضع زن در عرب و محیط زندگی عرب، (آن محیطی که قرآن در آن نازل شد)
- نتایجی که از آنچه گفته شد به دست می آید
- اسلام چه تحولی در امر زن پدید آورد؟
- و اما هویت زن در اسلام:
- و اما و زن و موقعیت اجتماعی زن در اسلام
- دو خصلت ویژه در آفرینش زن
- احکام مختص و احکام مشترک زن و مرد در اسلام
- حیات اجتماعی سعادتمندانه، حیات منطبق با خلقت و فطرت است
- فطرت در مورد وظائف و حقوق اجتماعی افراد و عدالت بین آنان چه اقتضایی دارد؟
- معنای تساوی در مورد حقوق زن و مرد
- عدم اجرای صحیح قانون به معنای نقص در قانونگذاری نیست
- آزادی زن در تمدن غرب
- بحث علمی دیگر (در باره زناشویی و منشا طبیعی و فطری آن)
- سوره البقرة (2): آیه 243
-
سوره البقرة (2): آیات 244 تا 252
- اشاره
- ترجمه آیات
-
بیان آیات
- بیان اتصال و ارتباط آیات مذکوره و آهنگ کلی آنها
- وجه مقید ساختن قتال و جهاد به قید" فی سبیل اللَّه" و اشاره به معنای قرض دادن به خدا
- معیار غلط بنی اسرائیل برای حاکم که موجب اعتراض آنها به فرماندهی طالوت شد
- علم به مصالح و قدرت بر اجرای آن، لوازم و شرائط زمامدار است نه شرافت دودمان و ثروتمندی
- افعال خدای سبحان حکیمانه و دارای مصلحت است و در عین حال باری تعالی محکوم و مقهور مصالح نیست
- گفتاری در معنای سکینت - آرامش روانی در سایه ایمان-
- بیان آیات
- بحث روایتی (در ذیل آیات گذشته، مربوط به قرض دادن به خدا، داستان طالوت، مراد از سکینت ...)
- بحث علمی و اجتماعی (بررسی سه اصل تنازع بقا، انتخاب و تبعیت محیط در طبیعت و اجتماع و نظر اسلام در این مورد)
- بحثی در تاریخ و اینکه قرآن از چه نظر به آن اهتمام ورزیده است
-
سوره البقرة (2): آیات 253 تا 254
- اشاره
- ترجمه آیات
-
بیان آیات
- اشاره
- دفع این توهم که بعد از دعوت انبیا (علیه السلام) جنگ چه فایده دارد؟ و اشاره به علل پیدایش جنگ ها در این آیات
- انبیا (علیه السلام) در عین حال که در اصل فضل رسالت مشترکند، از درجات مختلفی برخوردارند
- اختلاف و درگیری بین مردم از جانب خود آنها و مستند به اختیار انسانها است
- دو نوع فضیلت و برتری که بعضی از انبیا (علیه السلام) بر بعض دیگر دارند
- اقوال مختلف در باره اینکه در آیه مراد از پیامبری که خدا با او سخن گفته کیست؟
- اختلاف دیگر در معنای" رَفَعَ بَعْضَهُمْ دَرَجاتٍ" و مراد از بعض در آن
-
گفتاری پیرامون تکلم خدای تعالی
- ویژگی های انبیاء (علیه السلام) و اخباری که ایشان آورده اند امور حقیقیه هستند و در بیان حقائق الهیه مجاز گویی نشده است
- حقیقت" کلام" و تعریف آن در عرف بنی آدم
- در قرآن کریم تکلم به معنای معهود بین ما از خدا نفی و حقیقت معنای تکلم در باره خدای سبحان اثبات شده است
- تکلم خدای تعالی مانند خلقت، احیا، اماته، رزق و هدایت از افعال زمانی خداوند است
- موارد استعمال لفظ" قول" در قرآن مجید
- قول خدا در تکوینیات عبارتست از خود موجودات تکوینی
- قول خداوند در غیر تکوینیات و قول خدا با ملائکه و شیطان و کلام خود فرشتگان با یکدیگر چگونه است؟
- الفاظ دیگری در قرآن که به معنای" قول" و" کلام" نزدیک می باشد
- بیان حقیقی بودن استعمال لفظ" کلام" و" قول" در غیر موارد بشری
- دادن بینات و تایید به روح القدس در باره حضرت عیسی (علیه السلام) به نحوی خاص است
- سر پیچی کردن از انفاق کفر و ظلم است
- بحث روایتی (در ذیل آیات گذشته، وقوع اختلاف بعد از رسول خدا (صلی الله علیه و آله) و روایاتی در باره تکلیم خدا)
- بحث فلسفی (در باره حقیقت کلام و مصادیق آن و بیان فلسفی متکلم بودن خداوند)
-
سوره البقرة (2): آیه 255
- اشاره
- ترجمه آیه
-
بیان آیه
- اشاره
- اقسام سه گانه زندگانی در آیات قرآنی
- اوصاف زندگی دنیا در قرآن و اشاره به حیات جاودانی آخرت
- حیات حقیقی حیات واجب الوجود است که بالذات فنا ناپذیر است
- معنای" قیوم"
- تاثیر علل و اسباب طبیعی به اذن و تاثیر و تصرف خدا منتهی می گردد
- حد شفاعت هم با شفاعت زبانی منطبق است و هم با سلبیت تکوینی
- احاطه خدای تعالی بر آنچه که با شفیعان حاضر است و آنچه از آنها غایب است
- علم، هر چه هست از خدا است هم چنان که قوت و عزت و حیات منحصر در خدا است
- مراد از کرسی و وسعت کرسی خداوند در" وسع کرسیه ..."
- بحث روایتی روایاتی در فضیلت و اهمیت آیة الکرسی
-
سوره البقرة (2): آیات 256 تا 257
- اشاره
- ترجمه آیات
-
بیان آیات
- اشاره
- معنای رشد و غی و فرق آن دو با هدایت و ضلالت
- نفی اکراه و اجبار در دین
- علت اینکه در دین اکراه نیست
- دلالت آیه شریفه بر اینکه اسلام دین شمشیر و خون و اکراه و اجبار نیست
- آیه" لا إِکْراهَ فِی الدِّینِ ..." با آیات وجوب جهاد و قتال نسخ نشده است
- معنای" طاغوت" و موارد استعمال آن
- چند قول در باره مراد از ظلمت و نور و اخراج از ظلمت به نور و بعکس
- بحث روایتی (در شان نزول آیه لا إِکْراهَ فِی الدِّینِ و روایتی در باره مراد از ظلمات و نور در آیه).
-
سوره البقرة (2): آیات 258 تا 260
- اشاره
- ترجمه آیات
-
بیان آیات
- اشاره
- منشأ اعتقاد به رب النوع ها و پرستش بت ها .
- ادعای ربوبیت سلاطین و حاکمان خود کامه با سوء استفاده از اعتقادات باطل عوام
- محاجه و مشاجره ابراهیم علیه السلام با نمرود، پادشاه زمان که مدعی الوهیت بوده
- دفع یک توهم در باره جمله" خدا به او (نمرود) ملک و دولت داد"
- توضیح احتجاجات ابراهیم (علیه السلام) و تناسب آنها با عوام فریبی های نمرود و انحطاط فکری مردم آن زمان
- ستمکاری علت محرومیت از هدایت است
- گفتاری در باره این که احسان وسیله هدایت، و ظلم باعث گمراهی است
- بیان آیات
- شرح قصه: پیامبری که خدا او را میراند و سپس زنده کرد و توضیح جوانب آن و پاسخ به اشکالاتی که به نظر میرسد
-
بیان آیات
- اشاره
- پیامبری که بعد از مرگ زنده شد، بعد از زنده شدن به صحت علم قبلی خود پی برد نه اینکه جاهل بود و علم پیدا کرد
- مراد ابراهیم (علیه السلام) از سؤال از چگونگی زنده کردن مردگان" ارنی کیف تحیی الموتی"
- گفته برخی از مفسرین مبنی بر اینکه ابراهیم (علیه السلام) درخواست علم به کیفیت احیا را نموده نه دیدن آن را
- بی اعتباری آن نظریه و پاسخ به دلائل پنجگانه آن
- سؤال خداوند از ابراهیم (علیه السلام) و جواب ابراهیم:" قالَ أَ وَ لَمْ تُؤْمِنْ؟ قالَ بَلی ..."
- وجود خطورات نفسانی موهوم و منافی عقائد یقینی منافاتی با ایمان و تصدیق ندارد
- در مشاهده و حس اثری هست که علم آن اثر را ندارد
- نکاتی که در پاسخ خداوند به درخواست ابراهیم وجود دارد
- بحث روایتی (در ذیل آیات محاجه ابراهیم (علیه السلام) و درخواست او از خدای تعالی و پاسخ حضرت حق به او ...)
-
سوره البقرة (2): آیات 261 تا 274
- اشاره
- ترجمه آیات
- بیان آیات
-
گفتاری پیرامون انفاق
- اشاره
- تعدیل ثروت ها، کم کردن فاصله طبقاتی، ایجاد برادری بین مسلمین و ... علل و اهداف تاکید شدید نسبت به انفاق است
- از بین رفتن انفاق و شیوع ربا در بین مردم بزرگترین عامل فساد اجتماعی کنونی در جهان غرب است
- توضیحی در مورد امثال و چگونگی تمثیلات قرآن کریم
- فوائد و آثار اجتماعی انفاق به قصد تحصیل رضای خدا .
- آثار سوء و مضرات انفاق بدون قصد کسب رضای خدا
- رد کردن سائل با زبان خوش و گذشت از بدی او، از صدقه و انفاق همراه با منت و آزار بهتر است
- ریا کاری در هر عمل مستلزم نداشتن ایمان به خدا و روز جزا در آن عمل است
- معنای" ابْتِغاءَ مَرْضاتِ اللَّهِ" و وجوهی که در معنای" تثبیت نفس" ذکر شده و بیان وجه صحیح در معنای آن
- تشبیه و تمثیل انفاق خالص و انفاق توأم با من و اذی
- کیفیت مالی که باید انفاق بشود
- ترس از فقر بر اثر انفاق اموال طیب و دلپسند، وسوسه شیطانی است
- خود داری از انفاق مال طیب باعث کفر به خدا، اتلاف نفوس، هتک اعراض، رواج جنایت و فحشا است
- معنای" حکمت"
- چند نکته که جمله" وَ ما لِلظَّالِمِینَ مِنْ أَنْصارٍ" بر آنها دلالت دارد
- ترک انفاق از گناهان کبیره است و چون حق الناس است کفاره و توبه پذیر نیست
- آثار و نتایج انفاق علنی و مزیت و فضیلت انفاق پنهانی
- مؤمنین تا آنجا که میتوانند تظاهر به فقر نمی نمایند و دست سؤال دراز نمی کنند
-
بحث روایتی (در ذیل آیات انفاق)
- در معنای اینکه خداوند به هر که بخواهد چند برابر اجر می دهد
- هر عملی که مورد رضایت خدا باشد و برای خدا انجام شود فی سبیل اللَّه است و هر نفقه ای در راه خدا صدقه می باشد
- معنای حکمت و روایتی در بیان اهمیت و منزلت عقل انسان
- بهتر است واجبات، علنی، و مستحبات، پنهانی انجام گیرند
- روایاتی در مورد اینکه آیه:" الَّذِینَ یُنْفِقُونَ أَمْوالَهُمْ ..." در باره امیر المؤمنین علی علیه السلام نازل شده است.
-
سوره البقرة (2): آیات 275 تا 281
- اشاره
- ترجمه آیات
-
بیان آیات بررسی آیات تحریم ربا
- اشاره
- در اسلام در باره هیچ یک از گناهان مانند ربا خواری و حکومت دشمنان دین بر جامعه اسلامی سخت گیری و تشدید نشده است
- معنای" مخبط" شدن انسان و منحرف شدن او از راه مستقیم و نظام عقلایی زندگی
- توضیح اینکه ربا خواری، مخبط و خارج از نظام صحیح زندگی است
- استدلالی قوی و بجا علیه ربا خواران با استفاده از سخن خودشان، در آیه شریفه
- پنج نکته در آیه:" الَّذِینَ یَأْکُلُونَ الرِّبا ..."
- آیه شریفه دلالت دارد بر اینکه بعضی از دیوانگی ها در اثر مس شیطان رخ می دهد
- سخن بعضی از مفسرین مبنی بر عدم امکان دیوانه شدن با مس شیطان
- نادرستی گفته برخی از مفسرین که گفته اند تشبیه ربا خوار به جن زده بیان حال ربا خواران در روز قیامت است
- سخن صاحب المنار در رد نظر آن مفسران
- به خطا رفتن صاحب المنار در بیان معنای تشبیهی که در آیه شده است
- وجه تشبیه بیع به ربا، نه بالعکس، در سخن ربا خواران:" قالُوا إِنَّمَا الْبَیْعُ مِثْلُ الرِّبا"
- حرمت ربا و حلیت بیع و سایر احکام الهی تابع مصالح و مفاسد می باشد
- جمله:" فَمَنْ جاءَهُ مَوْعِظَةٌ مِنْ رَبِّهِ ..." در باره همه اعمال زشت قبل از ایمان و توبه است و شامل همه مسلمین در تمام اعصار می باشد
- معنای جمله:" و من عاد" و پاسخ به معتزله که برای ادعای جاودانگی هر مرتکب کبیره در آتش به این جمله استناد کرده اند
- معنای جمله:" یَمْحَقُ اللَّهُ الرِّبا وَ یُرْبِی الصَّدَقاتِ- خدا ربا را نابود می کند و صدقات را نمو و زیادت می دهد"
- دو نکته در بیان آثار گناهان و زشتی ها در فرد و اجتماع و آثار شوم و ربا خواری در عصر حاضر
- بیان ضعف چند قول که در تفسیر جمله:" یَمْحَقُ اللَّهُ الرِّبا وَ یُرْبِی الصَّدَقاتِ" گفته شده است
- معنای جنگیدن ربا خوار با خدا و رسول (صلی الله علیه و آله) و جنگیدن خدا و رسول با ربا خوار
- بحث روایتی (شامل روایاتی در ذیل آیات مربوط به ربا)
- بحث علمی (تحلیل علمی ربا و مفاسد اجتماعی و اقتصادی آن با اشاره ای به: تاریخچه ملکیت، قیمت گذاری، پول، معاملات ...)
- بحث علمی دیگر (گفتار غزالی پیرامون طلا و نقره (درهم و دینار) و معاملات ربوی در آنها
- سوره البقرة (2): آیات 282 تا 283
- سوره البقرة (2): آیه 284
-
سوره البقرة (2): آیات 285 تا 286
- اشاره
- ترجمه آیات
-
بیان آیات
- توضیح معنایی که این دو آیه در صدد بیان آن هستند
- این آیات در مقام نسخ آیه قبل نیستند
- یکی از زیباترین سبک های قرآنی (نقل قول بدون آدمی کلمه گفت یا گفتند)
- حق خدا بر بندگان و حق بندگان بر خدای سبحان
- تکلیف نکردن به آنچه که در قدرت و اختیار انسان نیست سنت خداوند در بین بندگان است
- خطا و نسیان از اختیار آدمی خارج است ولی مقدمات خطا و نسیان اختیاری است
- دعوت عمومی بسوی دین توحید و جهاد در راه اعلای آن، اولین وظیفه مؤمنین بعد از ایمان و اظهار عبودیت حق است
-
سوره البقرة (2): آیات 183 تا 185
