احادیث اهل بیت علیهم السلام - سری دوم - پایگاه رضوان
امیر المؤمنین علی علیه السلام : لَیسَ لَکَ بِأخٍ مَن أحوَجَکَ إلى حاکِمٍ بَینَکَ وَ بَینَهُ ؛
برادر تو نیست آن کس که تو را به داورى بین تو و خودش نیازمند کند (فرد سومى را به عنوان قاضى قرار دهد).
غرر الحکم و درر الکلم، حدیث۷۵۰۵
رسول اکرم صلی الله علیه و آله در یکى از خطبه هایش فرمود: کسى که غیبتى را از برادرش در مجلسى بشنود و ردّ کند، خداوند درب هزار شر دنیوى واخروى را بروى او مى بندد، واگر ردنکند وخوشش بیاید، گناه اوهمانند گناه غیبت کننده است.
عَن رَسُولُ اللّه ِ صلی الله علیه و آله أنَّهُ قالَ فى خُطبَهٍ لَهُ: وَ مَن رَدَّ عَن أخیهِ غَیبَهً سَمِعَها فى مَجلِسٍ رَدَّاللّه ُ عُنهُ ألفَ بابٍ مِنَ الشَّرِ فِى الدُّنیا وَ الاخِرَهِ فَإنْ لَم یُرَدَّ عَنهُ وَأعجَبَهُ کانَ عَلَیهِ کَوِزرُ مَنِ اغتابَ.
________________
وسایل الشیعه ج ۸ ص ۶۰۷.
امام صادق علیه السلام:
لقمان به فرزندش گفت: حسود را سه نشانه است: پشت سر غیبت مى کند، در حضور چاپلوسی (تملق) می کند و در گرفتاری سرزنش (زخم زبان) می کند.
قالَ لُقمانُ لابنِهِ: للحاسِدِ ثَلاثُ عَلاماتٍ: یَغْتابُ إذا غابَ، و یَتَملّقُ إذا شَهِدَ، و یَشْمَتُ بالمُصیبَهِ.
میزان الحکمه،ج۳ ، حدیث: ۴۱۱۳.
امام على علیه السلام :
مؤمن … به عیب خود ، مشغول و فارغ از عیوب دیگران است و نماز، روشنى چشم اوست.
المُؤمِنُ یَکونُ … مُشغولاً بِعُیوبِ نَفسِهِ ، فارِغاً عَن عُیوبِ غَیرِهِ ، الصَّلاهُ قُرَّهُ عَینِهِ .
جامع الأخبار : ص ۲۱۵
شهید اوّل در کتاب قواعد:
غیبت دو گونه است: غیبت آشکارا، که معلوم است و غیبت ناپیدا، که موارد آن فراوان مىباشد. چنان که مثلًا کسى با کنایه بگوید: من در محفل دولتمردان حاضر نمىشوم، من مال یتیم خور یا مال مردم خور نیستم و اشاره به کسى داشته باشد که این کارها را مىکند. یا بگوید: خدا را شکر که ما را از فلان چیز پاک نگه داشت و با این شکر کردن به دیگرى کنایه زند.
از جمله غیبت کردنهاى ناپیدا، ایما و اشاره کردن به عیب و نقص در دیگرى است، گر چه آن فرد حاضر باشد.
و نیز از آن جمله است، عباراتى مانند: اگر این کار را مىکرد بهتر بود و خوب بود این کار را نمىکرد.
همچنین از این نوع غیبت است که کسى نقایص و معایب شخص مستحقِ غیبت را بگوید، تا بدین وسیله عیبهاى کس دیگرى را که مستحق غیبت نیست گوشزد کند.
اما خطور نقایص و عیبهاى دیگران در ذهن و خاطر آدمى، غیبت به شمار نمىآید؛ زیرا خداوند متعال خطورات ذهنى را بخشیده است [و به سبب آنها کسى را کیفر نمىدهد].
از مخفىترین نوع غیبتها این است که کسى خود را [نزد دیگران] به خاطر صفات ناپسندى که دارد یا در وجود او نیست، نکوهش کند تا بدین وسیله به عیبهاى دیگران توجّه دهد.