سیماى سوره ‏ى مؤمنون‏ - پژوهش های تفسیری سوه مبارکه مؤمنون

پژوهش های تفسیری سیمای سوره مؤمنون 

--------------------------------

سیماى سوره ‏ى مؤمنون‏

بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ‏

به نام خداى گسترده مهرِ مهرورز

شمارگان :

• سوره ‏ى مؤمنون داراى 118 آیه، 1840 کلمه و 4802 حرف است.

نزول :

• این سوره در مکه، پس از سوره ‏ى انبیاء و قبل از سوره‏ ى فُصّلت، بر پیامبر اسلام صلى الله علیه و آله نازل شده و هفتاد و سومین سوره در ترتیب نزول و بیست و سومین سوره در چینش کنونى قرآن کریم است.

نام‏ها :

• تنها نام این سوره «مؤمنون» است. سبب نام‏گذارى آن یازده آیه ‏ى ابتداى این سوره است که اوصاف و آثار و نشانه‏ هاى مؤمنان را بیان کرده است.

فضایل :

• در مورد فضیلت این سوره از امام صادق علیه السلام روایت شده که‏
• هر کس سوره ‏ى مؤمنون را بخواند و در هر جمعه آن را ادامه دهد، خدا پایان زندگى او را سعادت و جایگاه او را بهشت برین، و وى را همراه پیامبران و فرستادگان قرار مى‏دهد.^[1]
• تذکر: روشن است که این ثواب‏ها و جایگاه براى کسى است که این سوره را بخواند و شرایط لازم دیگر، مثل پیروى آیات و عمل به دستوراتش را فراهم کند.

اهداف :

• 1. جلب توجه به مبدأ هستى؛
• 2. جلب توجه به معاد؛
• 3. بیان صفات مؤمنان.

مطالب :

• الف) عقاید:
  • 1. بیان نشانه‏ هاى خداشناسى در آیات آفاقى و انفسى (جهان بیرون و درون انسان) (در آیات 12- 23 و 77 به بعد)؛
  • 2. حاکمیت خدا بر جهان هستى و نفوذ فرمانش در همه ‏ى جهان؛
  • 3. هشدارهاى کوبنده در مورد بازگشت به سوى خدا و معاد؛
  • 4. مطالبى فشرده در مورد حساب و پاداش و کیفر (در آیات 60 به بعد).
• ب) اخلاق:
  • 1. بیان صفات مؤمنان در یازده آیه‏ى اول این سوره، براى خواننده‏ى آن سازندگى اخلاقى عجیبى دارد.
  • 2. تذکر خشوع در نماز؛
  • 3. دورى از بیهودگى (در آیه‏ى 3)؛
  • 4. حفظ عفّت براى زنان و مردان مؤمن (در آیه ‏ى 5)؛
  • 5. تشویق امانت‏دارى و وفاى به عهد (در آیه‏ى 8)؛
  • 6. اشاره اى به زکات (مستحب یا انفاق‏ هاى مالى) (در آیه‏ ى 4).
• ج) احکام:
  • اشاره ‏اى به نماز (در آیه‏ ى 9).
• د) داستان‏ها:
  • 1. بیان سرگذشت عبرت‏انگیز نوح علیه السلام (در آیات 23- 29)؛
  • 2. اشاره‏اى به داستان هود علیه السلام؛
  • 3. اشاره‏اى به داستان موسى علیه السلام (در آیات 45- 49)؛
  • 4. اشاره‏اى به داستان عیسى علیه السلام (در آیه ‏ى 50).
• هـ) مطالب فرعى:
  • 1. بیان عکس العمل مردم در برابر دعوت پیامبر اسلام صلى الله علیه و آله؛
  • 2. بیان هدف آفرینش انسان (در آیه‏ى 115)؛
  • 3. بیان اعجازآمیز مراحل خلقت انسان از خاک تا قیامت در نه مرحله (در آیات 12- 16)؛
  • 4. بیان آرزوهاى افراد مرده براى برگشت به دنیا (در آیات 98- 100)؛
  • 5. سخنى در باب نفخ صور (در آیه ‏ى 101).

***

 

تفسیر قرآن مهر، ج‏14، ص: 27

[1] . بحارالانوار، ج 86، ص 350، ج 89، ص 285؛

• مجمع البیان، ج 7، ص 156
• وسائل الشیعه، ج 7، ص 411