پژوهش های تفسیری آیه 4 سوره حمد

پژوهش های تفسیری آیه سوّم سوره حمد

تفسیر رضوان . حوزه علمیه اصفهان

موضوع : تذکّر رحمت فراگیر و ویژه الهی

--------------------------------

پایگاه قرآنی تفسیر رضوان

پژوهش های تفسیری آیه سوّم سوره حمد

تفسیر رضوان . حوزه علمیه اصفهان

موضوع : تذکّر رحمت فراگیر و ویژه الهی

--------------------------------

پایگاه قرآنی تفسیر رضوان

پژوهش های تفسیری آیه سوّم سوره حمد

تفسیر رضوان . حوزه علمیه اصفهان

موضوع : تذکّر رحمت فراگیر و ویژه الهی

--------------------------------

پایگاه قرآنی تفسیر رضوان

پژوهش های تفسیری آیه سوّم سوره حمد

تفسیر رضوان . حوزه علمیه اصفهان

موضوع : تذکّر رحمت فراگیر و ویژه الهی

--------------------------------

پایگاه قرآنی تفسیر رضوان

پژوهش های تفسیری آیه سوّم سوره حمد

تفسیر رضوان . حوزه علمیه اصفهان

موضوع : تذکّر رحمت فراگیر و ویژه الهی

--------------------------------

پایگاه قرآنی تفسیر رضوان

  پژوهش های تفسیری آیه چهارم سوره حمد

تفسیر رضوان . حوزه علمیه اصفهان

موضوع : مالکیت مطلق خداوند در رستاخیز

--------------------------------

4. مالِکِ یَوْمِ الدِّینِ‏

خداوند روز جزاست.

نکته‏ ها و اشاره‏ ها :

1) نکته اوّل

کته‏ ها و اشاره‏ ها :

1) نکته اوّل

پایگاه قرآنی تفسیر رضوان

«مالِکِ» کسى است که صاحب اختیار چیزى است. این تعبیر در مورد انسان‏ها به معناى مالکیت اعتبارى است که نوعى قرار داد اجتماعى است و به وسیله‏ ى سند و شاهد ثابت مى‏ شود و یا از بین مى‏ رود، اما مالکیت خدا، ارتباطى حقیقى و تکوینى بین او و موجودات است؛ یعنى او علت هستى‏ بخش جهان است و پیوسته به آنان فیض مى‏ دهد و اگر یک لحظه این ارتباط قطع شود آن موجودات نابود مى‏ شوند. «1»

2) نکته دوّم

 مفسران قرآن ، تعبیر «مالِکِ یَوْمِ الدِّینِ» را دو گونه معنا کرده ‏اند:
صاحب اختیار روز جزاست و یا صاحب اختیار روز دین است، «2» روزى که هر کس در برابر دین و آیین خود جزا مى‏ بیند. «3»
البته ممکن است مقصود آیه‏ هر دو معنا باشد؛ یعنى روز رستاخیز، روز حکومت دین و پاداش دادن هر کس براساس آیین اوست.
__________________________________________________
 (1). ما نمونه ‏اى از این مالکیت را در مالکیت خودمان بر اعضاى بدن، و نیز نمونه‏ ى کامل‏تر را در مالکیت بر تصورات ذهنى خود مى‏ یابیم‏
 ^{(2). در قرآن، واژه ‏ى «دین» گاهى به معناى آیین (ر. ک: سوره ‏ى انعام، آیه‏ ى 161 و سوره ‏ ى‏ آل‏ عمران، آیه‏ ى 19) و گاهى به معناى پاداش و جزا مى‏ آید}

^{(3). تفسیر نمونه، ج 1، ص 41}
 

3) نکته سوّم

 خدا مالک دنیا و آخرت است اما در این آیه ‏از مالکیت خدا در روز رستاخیز سخن گفته شده است؛ چرا که در آن روز همه‏ ى پیوندهاى مادّى و مالکیت ‏هاى اعتبارى از بین مى‏ رود و کسى مالک چیزى نخواهد بود و مالکیت خدا ظهور بیش‏ترى مى‏ یابد و روشن مى‏ شود که مالک حقیقى همه چیز خداست.

4) نکته چهارم

 اعتقاد به معاد، عقیده به توحید را تکمیل مى ‏کند؛ یعنى همان طور که توحید مبدأ هستى را روشن مى‏ کند، معاد فرجام هستى را روشن مى ‏سازد و این عقیده عامل نیرومندى در کنترل انسان‏هاست و آنها را از کارهاى زشت و قانون‏ شکنى و تجاوز و ستم بازمى‏ دارد.

آن قدر گرم است بازار مکافات عمل

گر به دقت بنگرى هر روز روز محشر است‏

 

5) نکته پنجم

این آیه ‏نوعى تکمیل دلیل اختصاص حمد به خداست؛ یعنى از آن‏جا که خدا مالک روز جزاست، پس به سراغ ستایش و پرستش غیر او نروید و حمد را مخصوص او گردانید.

 

6) نکته ششم

 هشدار این آیه ‏آن است که مواظب رفتار خود باشید که صاحب اختیار روز رستاخیز خداست و در آن روز قوانین دینى کاملًا حاکم بر سرنوشت شماست.
 

آموزه‏ ها و پیام‏ ها :

1)  

پایگاه قرآنی تفسیر رضوان

آموزه‏ ها و پیام‏ ها :

1)  جهان بى‏ فرجام نیست و روز جزا در پیش است.
2)  کسى را ستایش کنید که در رستاخیز همه‏ کاره است.
                                            تفسیر قرآن مهر، ج‏1، ص: 137